Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

б, г, д , ж, к, п, т, ц, ч, ц.
2. С и р ғ а л у в ч и у н д о ш л а р: 
в, ж, з, й, с, ф, х, ш, ғ ,
3. П о р т л о в ч и - с и р ғ а л у в ч и у н д о ш л а р : л , я , қ
( н г ) ,
л, р.
Б у товуш ларнинг ҳоси л бўл и ш и д а ҳам портлаш , ҳам сир-
ғалиш ҳ о д и са си рўй бер ади .
Овоз ва шовқиннинг 
иштирокига кўра ундош товушлар
қуйидаги икки турга бўлинади:
1. 
Сонорлар 
— таркибида овознинг миқдори шовқинга нис-
батан ортиқ бўлган товушлар: 
м, н,
қ 
( н г ), л, р .
2. 
Шовқинлилар 
— таркибида шовқиннинг миқдори овозга
нисбатан кўп бўлган ёки овоз мутлақо қатнашмаган товушлар:
б, в, г, ж, з, й, к, п, с, т, ф, х, ц, ч, ш, ц, ғ, ҳ.
Шовқинлилар, ўз навбатида, икки турга бўлинади:
а) 
жарангли ундошлар
— таркибида оз бўлса-да овоз қат-
нашган товушлар: 
б, в, г, д, 
ж, 
ж,, з, й, ғ.
б) 
жарангсиз ундошлар
— таркибида овоз мутлақо қатнаш-
маган товушлар: 
п, к, с, т, ф, х, ц, ч, ш, қ, х.
Ундош товушларнинг талаффузи бўйича фарқ қилишини
2- жадвалдан яққол тасаввур қилиш мумкин.
7- Б 0 Б. ДИСЛАЛИЯ
Қишилар ўртасидаги муомаланинг асосий воситаси нутқ ҳи-
собланади. Инсон нутқ ёрдамида ўз фикрини, ҳис-туйғуларини
изҳор қилади ҳамда бошқаларнинг ҳиссиётларини билиб олади.
Демак, нутқ фаолияти алоқа ўрнатиш воситасидир.
Инсон нутқи товушлари муайян аҳамиятга эгадир. 4—5 ёш-
ли болаларнинг кўпчилигида товушлар талаффузи тил норма-
дагига яқинлашган бўлади. Айрим болалар товушларни бузиб