8-Mavzu. Fizik kimyo predmeti. Termodinamika asoslari. Termokimyo Reja

2. Fizikaviy kimyoning tekshirish metodlari. 
Fizikaviy kimyo moddalarni va kimyoviy reaksiyalarning borishini fizika vositalari 
yordamida tekshiradi va natijalarni matematik ifodalash yo‘llarini izlaydi. Fizikaviy kimyo 
quyidagi uchta metodga asoslanadi: a) termodinamika metodida moddalarning holati holat
parametrlari yordamida tasvirlanadi; bu parametrlar orasidagi bog ’lanish holat tenglamalari
orqali ifodalanadi. Termodinamika miqdoriy o‘lchash mumkin bo‘lgan kattaliklardan yoki ana
shunday kattaliklarga bog’liq miqdorlardan foydalanadi. Termodinamika aniq ifoda va 
tushunchalarga olib keladi, lekin masalaning kelib chiqishi t o‘g’risida hech qanday ma’lumot
bera olmaydi. Bu iboralarni aytar ekanmiz, albatta, klassik termodinamika nazarda tutiladi, 
chunki klassik termodinamika yaratilgan zamonlarda molekulyar-kinetik nazariya hali yetarli 
darajada sinalib bo‘lgan faraziya hisoblanar edi. Endilikda esa ahvol tubdan o‘zgarib ketdi: 
atom-molekulyar nazariyaning asosiy xulosalari amalda tasdiqlandi; ularga ham, xuddi
termodinamika qonunlari kabi, haqiqatga muvofiq keladigan qonuniyatlar deb qaraladigan 
bo‘ldi. Hozirgi zamonda juda ko‘p zarrachalardan iborat sistemaning termodinamik xossalari 
bilan uni tashkil qiluvchi zarrachalarning xossalari orasida o‘zaro bog’lanish borligini
asoslaydigan statistik termodinamika rivojlanmoqda. b) kinetik nazariya metodida
tekshirilayotgan modda yoki hodisa haqida avval biror gipoteza aytiladi, so‘ngra bu gipoteza 
asosida xulosa chiqarilib, u tajriba natijalari bilan solishtiriladi. Bu metod aniqlik jihatidan 
termodinamik metoddan ustun emas, lekin masalaning mohiyati haqida tasavvur bera oladi. v)
kvantlar mexanikasi metodi asosida fizik-kimyoviy jarayonlar haqida aniq tasavvur olinadi.
Bu metodda kuchli matematik vositalardan foydalanib aniq formulalar chiqariladi. Kvantlar
mexanikasi metodi atom energiyani ayrim-ayrim kvantlar holida yutadi va kvantlar holida 
chiqaradi degan tushunchaga asoslanadi.