Navoiy davlat pedagogika instituti tarix fakulteti “milliy g’oya, ma’naviyat asoslari va huquq ta’limi” kafedrasi

saodat
 yo‘lidagi intilishi, ota-
onalari, qarindosh-urug‘lari, qo‘ni-qo‘shnilariga bo‘lgan 
mehr-oqibati
, 
hayo va odobi
 
xonadonga hurmat va e’tibor keltiradi. 
2
. Bilmog‘imiz joizki, 
manmanlik va 
maqtanchoqlikning
eng xunuk ko‘rinishi to‘y-marosimlarda qilinayotgan soxta saxiylikdir. 
3. Bu saroyning poydevori iffat, hayo; g‘ishtlari – 
sabr va shukur;
 devoir – iymon; tomi – aql 
va iroda. Bezaklari – 
farosat, saxovat, mehr
…4. Bu dunyoda kerilib yurgan janoblar 
mensimagani, sariq chaqaga olmagani, haqoratlagani, ho‘rlagani, qul o‘rnida ko‘rgani 
odamning ham shafoatiga muhtoj bo‘lib qoladi.
Yuqoridagi parchalarda keltirilgan
 saodat, mehr-oqibat, e’tibor, sabr va shukur, iroda 
kabi 
so‘zlar insonlarning xarakteriga ijobiy baho berayotganini ko‘rsatib, “ma’naviyat” leksik-
semantik kategoriyasining “sadoqat” semantik uyasini hosil qilgan bo‘lsa, 
hayo va odob, 
hurmat va e’tibor, iffat, hayo, farosat 
so‘zlari orqali
 
“ma’naviyat” leksik-semantik 
kategoriyasining “poklik” uyasini semantik yoritishga xizmat qiladi. Adib asarlarida ba'zi 
hollarda salbiy ottenkadagi 
manmanlik va maqtanchoqlik, soxta saxiylik, mensimaganlik, 
sariq chaqaga olmaslik, haqoratlamoq, xo‘rlamoq, qul o‘rnida ko‘rmoq atov birliklari 
ularning xarakteriga salbiy baho berish, voqeya, hatti-harakat, shaxsga nisbatan personaj 
munosabatini
 
matnda salbiy tushunchalar bilan qarama qarshi qo‘yilishi orqali “ma’naviyat” 
leksik-semantik kategoriyasining “farosatsizlik” semantik uyasini yoritishga xizmat qiladi. 
Bunday bo‘linish va tasniflar “ma’naviyat” leksik-semantik kategoriyasining ichki uzvlarini 
aniqlashda juda qo‘l keladi va uning semantik qamrovi kengayib boradi.