O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti «axborot texnologiyalari» kafedrasi

tizimlari va texnologiyalari orasidagi bog’lanish. 
 
Reja: 
 
1.
Axborot texnologiyasi tushunchasi. 
2.
AT ex ning (uskunaviy ) dasturiy vositalari. 
3.
AT iz va AT ex orasidagi munosabat. 
4.
Axborot texnologiyalari turlari. 
 
1. AT ex tushunchasi. 
 Texnologiya
grekcha techne so’zidan olingan bo’lib, san’at, mahorat, bilish, usul 
degan ma’nolarni anglatadi. Bu erda vositalar, usulning bayoni va yangi mahsulotning 
tayyorlash jarayoni ham yotibdi.
 
Masalan, yangi povar ustozdidan palov tayyorlash usulini og’zaki yoki yozma 
ravishda o’rgandi deylik, lekin u darrovda yaxshi palov qila olmaydi. Endi u palov tayyorlash 
jarayonining sirlarini ham o’rganishi kerak. Yoki avtomobil boshqarishni o’rganishni ham misol 
sifatida keltirish mumkin. Yosh avtohavoskor kitobdan yo’l qoidalari, avtomobil haydash 
sirlarini o’rganishi mumkin. Lekin, avtomobilni katta shahar ko’chalarida haydashni o’rganish 
uchun yana ko’pgina mehnat sarflashi kerak. 

---

Jarayon
deyilganda, qo’yilgan maqsadga erishish uchun yo’naltirilgan 
harakatlarning muayyan majmui tushuniladi. Jarayon odam tanlagan strategiya bilan belgilanishi 
va turli vositalar hamda usullar majmui bilan amalga oshirilishi zarur. 
Materiallar texnologiyasi
deb- xom ashyo, materialni qayta ishlash, tayyorlash, 
holatini, xossalarini, formasini o’zgartirish bo’yicha vositalar va usullarning majmuiga bilan 
belgilangan jarayonga aytiladi. Mazkur texnologiya bilan aniqlanuvchi jarayon moddaning 
dastlabki holatini o’zgartirib yangi sifatdagi tovar hosil qiladi. 
1-rasm. Moddiy ishlab chiqarish texnologiyasida jarayonlar 
2-rasm. Axborot texnologiyasida jarayonlar 
Axborot moddiy resurslar bilan bir qatorda bebaho resurs hisoblanadi. Buning uchun 
quyidagi uchta gapni eslash kifoya. 
Kuch bilim va 
adolatda.
Amir Temur,
14-asr 
Erursen shohsen, agar ogohsen sen,
Agar sen ogohsen, shohsen sen.
Alisher Navoiy, 15-asr 
Kimki axborotga egalik qilsa, 
u dunyoga egalik qiladi. Bill 
Geyts, 20-asr