O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti «axborot texnologiyalari» kafedrasi

Lokal hisoblash tarmoqlari
uncha katta bo’lmagan hududda joylashgan 
abonentlarni birlashtiradi. Lokal hisoblash tarmog’i

bu jamiyatdagi ma’lum bir 
soha bo’yicha hamkorlik qiladigan korxonalardagi ishchi stanstiyalarni, 
bo’limlardagi terminallarni, korxona va tashkilotlarning terminallarini o’zlari 
faoliyat ko’rsatadigan soha bo’yicha ma’lumot almashish maqsadida tashkil 
etilgan kompyuterlar tarmog’i hisoblanadi. Bunday tarmoq 2-2,5 km hududni
qamrab oladi. Lokal tarmoqlarning ikkita tipi mavjud. Birinchi tipdagi lokal 
tarmoqqa ulangan kompyuterlarning barchasi bir xil(
odnorangovoy
) xuquqqa ega. 
Ikkinchi tipdagi, ya’ni 
Klient-server
tipidagi lokal tarmoqlarda esa tarmoq 
amallarini bajaruvchi bosh kompyuter ajratiladi va u s
erver
deb ataladi. Qolgan 
kompyuterlar foydalanuvchiga alohida yoki tarmoq amallarini bajarish imkonini 
beradi. Lokal tarmoqning eng asosiy qulayligi shundan iboratki, ma’lumotlar 
resurslaridan tarmoqdagi kompyuterlarda birgalikda foydalanish mumkin. 
Tarmoqqa ulangan kompyuterlardagi ma’lumotlardan birgalikda foydalanish 
deganda, bitta kompyuterdagi fayllardan tarmoqqa ulangan ixtiyoriy kompyuterda 
foydalanish mumkin. Tarmoqqa ulangan kompyuterlarda boshqa texnik 

---

vositalardan ham birgalikda foydalanish mumkin, masalan, printerdan. Agar 
printer s
erver
kompyuterga ulangan bo’lsa, u printerda tarmoqdagi boshqa 
kompyuterlardagi fayllarni chop qilish mumkin. Tarmoqqa ulangan har bir 
kompyuter o’zining nomiga ega, ya’ni tarmoqqa 10 ta kompyuter ulangan bo’lsa, 
ularning har biri nomerlanadi. Foydalanuvchi ishlayotgan kompyuter nomerini 
aniqlashi(agar bilmasa) yoki o’zgartirishi uchun 
Svoystva sistemы 
(
Pusk
