Sh. H. Usanov, M. X. Tinibekov harbiy toksikologiya

Qisman sanitar ishlov.  Ishlov  berishning  bu  turi  to‘liq  sanitar 

ishlovdan oldin o‘tkaziladigan birlamchi ishlov turi bo‘lib, u zararli 

moddaga  to‘qnash  kelingan  zahoti  yoki  buning  imkoni  bo‘lmagan 

hollarda  zararli  hududdan  chiqqan  zahoti  zudlik  bilan  o‘tkazilishi 

lozim.

Qisman  sanitar  ishlov  berishga  kirishishdan  oldin  gazniqobni 

yechmagan holda tananing ochiq qismlari, kiyim-kechak va individual 

himoya vositalari degazatsiya qilinadi. Buning uchun avval tananing 

ochiq  qismlari,  keyin  ust  kiyimlar  (plash,  palto,  yoping‘ich  yoki 

boshqa ust kiyimlar) yechilib, zaharli moddadan tozalanadi. 

Kiyimlar  tozalab  bo‘lingach  individual  himoya  vositasi  – 

gazniqob  (maska)  yechiladi  va  uning  ichki  tomoni  ham  yaxshilab 

tozalanib, avvaldan tozalangan g‘ilofiga joylanadi. 

Keyin  tananing  boshqa  ochiq  joylarini  tozalashga  kirishiladi. 

Buning  uchun  birinchi  navbatda  qo‘l,  keyin  yuz,  bo‘yin,  quloq  va 

ko‘zlar yuviladi. Og‘iz va burun bir necha marta chayiladi. 

---

88

Zaharli moddani zararsizlantirish – degazatsiya maxsus vositalar 

yordamida, ular bo‘lmasa suv yordamida, agar yuvinish uchun suv 

topilmasa  yoki  suv  ham  zararlangan  bo‘lsa,  qo‘l  ostidagi  vositalar 

yordamida  amalga  oshiriladi.  Bunday  vositalarga  ro‘molcha, 

kiyimning toza bo‘lagi, o‘t, daraxt bargi va boshqalar kiradi. 

Maxsus  vosita  bo‘lmaganida  tananing  ochiq  qismlarini  sovun 

va  suv  yordamida  yuvish,  uning  orqasidan  tuproq,  qum,  qor  bilan 

ishqalash  lozim.  Kiyim-kechaklarni  esa  nam  latta,  o‘t,  daraxt 

barglarida artish yo‘li bilan tozalash mumkin. 

Sanitar  ishlov  berishda  tananing  ochiq  qismlari  va  kiyim 

ishlovdan  o‘tkazilmasdan  turib  gazniqob  yechilmasligiga  e’tibor 

berish lozim. Zararli hududda esa gazniqob umuman yechilmaydi.