O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

 

---

- 411 -
7.3.Toj tomirlar yetishmovchiligida ishlatiladigan vositalar 
Koronar yetishmovchiligi bilan bog‘liq bo’lgan patologik holatni 
umumlashtirgan atama yurakni ishemik kasalligidir. Yurakni ishemik kasalligiga 
stenokardiya va miokard infarkti kiradi. Bu bo’limda asosiy diqqat stenokardiyani 
farmakoterapiyasiga bag’ishlanadi.
Stenokardiyani davolashda 
qo’llaniladigan moddalar (antianginal 
moddalar) 
Koronar etishmovchilik, va stenokardiya yurakni kislorodga bo’lgan talabi va 
uning kon bilan taminlanishi o’rtasidagi mos kelmaslik natijasida kelib chiqadi. 
Shu yerdan moddalarni ikkita asosiy ta’sir qilish prinsipi kelib chiqadi. Ular yurak 
ishini pasaytirishi tufayli kislorodga bo’lgan talabini pasaytiradi, yoki yurakda 
qon aylanishni yaxshilaydi. Yurak urishini sekinlashi va mos ravishda kislorodga 
bo’lgan talabini kamaytirish turli yo’llar orqali amalga oshirish mumkin. Ulardan 
biri-sistemali venoz va arterial bosimni tushirish orqali yurakga bo’lgan 
yuklamani kamaytirishdir (bu nitroglitserinni asosiy ta’sir qilish mexanizmidir). 
Venoz bosimni tushishi, yurakga qaytayotgan qon hajmini kamayishiga olib 
keladi (predyuklama kamayadi). Bu esa mos ravishda, yurak zarb hajmini 
kamaytiradi. Umumiy periferik qon tomirlar qarshiligini kamayishi tufayli arterial 
bosimni pasayishi, qon oqimi qarshiligini kamayishiga, va yurakga bo’lgan post 
yuklamani kamayishiga olib keladi. Pred- va post- yukalamani kamayishi, 
miokard devori zo’riqishini kamaytiradi. Bularning hammasi miokardni kislordga 
bo’lgan talabini kamaytiradi. Bu holat β-adrenoblokatorlar va kalsiy kanalini 
falajlovchi moddalar qo’llanilganda ham yuzaga kelishi mumkin. Yurakni 
kislorodga bo’lgan talabini, yurak qisqarishlar sonini kamaytirish yo’li bilan ham 
erishish mumkin (bradikardiya chaqiruvchi dori vositalar orqali).