2-Amaliy mashg’ulot. Turli oziq-ovqat maxsulotlari ishlab chiqarishda qo’llaniladigan xom ashyo turlarini o’rganish. Tayanch iboralar

YORDAMCHI XOMASHYO VA MATERIALLAR 
Jelelovchi moddalar 
marmelad, pastila, zefir va shu kabi jelesimon 
tuzilishdagi mahsulotlar ishlab chiqarishda qo‘llaniladi. Ularga pektin, agar, 
agaroid, furselaran, jelatin va boshqalar kiradi. Pektin. U shakar va kislotalar 
ishtirokida jelesimon mahsulot hosil qilish xossasiga ega. Pektin moddalar 

---

o‘simliklardan olinadigan uglevodlardan iborat. Ular yerdagi barcha o‘simliklar, 
ba’zi bir suv o‘tlari, mevalar, ayrim o‘simliklarning tana va ildizlari tarkibida 
mavjud. Pektin moddalari o‘simliklarning hujayralararo moddalari tarkibiga kirib, 
hujayralarga plastiklik beradi va ularning hayot faoliyatida muhim o‘rin tutadi. 
Suvni singdirib olish xususiyatiga ega bo‘lganligi tufayli ular turli miqdordagi 
suvni saqlab turadi va bu bilan o‘simlikni qurishdan saqlaydi. 
Agar va agarsimon jelelovchi moddalar.
Suv o‘tlaridan olinib, issiq suvda 
eruvchi va sovitilganda yuqori qovushqoqlikka ega jele hosil qiluvchi moddalardir.
Agar
-Oq dengiz va Tinch okeani anfelsiya suv o‘tidan olinadigan asosiy jelelovchi 
xomashyo hisoblanadi. Agardan tashqari fursellariya suv o‘tidan ham «furselaran» 
deb nomlanuvchi mahsulot olinadi. U jelelovchi xossasiga ko‘ra agardan pastroq 
turadi. Agar va furselaran polisaxaridlarining asosini galaktoza tashkil qiladi. 
Agarning tarkibida polisaxaridlar 75-80% ni, suv 15-20% ni va mineral moddalar 
1,5-4% ni tashkil qiladi. 
Agaroid
-qora dengiz suv o‘ti filloforiyadan olinadigan agarsimon modda. Agar 
singari agaroid ham galaktoza asosi bo‘lgan polisaxaridlardan iborat. Agaroidning 
agardan farq qiladigan asosiy tomoni-jele hosil qilish xususiyatining pastligi (2-3 
marta) hisoblanadi. Uning erish va jelelash harorati yuqoriroq va kimyoviy 
turg'unligi esa pastroq. 
Jelatin
-hayvonlardan olinadigan jelelovchi modda, u peptid bog‘la- ri bilan 
bog‘langan aminokislotalarning uzun zanjiridan iborat. Jelatin hayvonlarning 
biriktiruvchi to'qimalarining (suyaklar, paylar, teri) oqsil moddalari-kollagenni 
qayta ishlash mahsuloti hisoblanadi.