Sog’liqni saqlash vazirligi ogohlantiradi

 
46 
qolishdan qo’rqish, birov yoki biror narsani yo’qotishdan qo’rqish – xullas, odamning 
jamiyat bilan oldi-berdisini cheklashi mumkin bo’lgan narsalardan qo’rqish yolg’izlikdan 
qo’rqishning asoratlari. 
Katta ta’sirga ega bo’lgan boshqa bir qo’rquv – tanqiddan qo’rqish. Ya’ni u yoki 
bu xatti-harakat kimdir yoki kimlardir tomonidan ma’qullanmasligidan va hatto 
jazolanishidan qo’rqish. Bu qo’rquv ham o’ziga xos ikkilamchi qo’rquvlarni keltirib 
chiqaradi – o’z fikrini erkin aytishdan qo’rqish, o’zi istagandek kiyinishdan qo’rqish, 
ommaviy nutq so’zlashdan qo’rqish, xato qilishdan qo’rqish va hokazo. 
Ijtimoiy qo’quvlarning alohida bir turi borki, ular odam psixikasidagi hastalik 
darajasida rivojlanib ketgan bo’ladi. Bu psixologik nuqsonni olimlar 
fobiya
deb atashadi. 
Bugungi kunda amaliy psixologiyaga 500 dan ortiq fobiya turlari ma’lum. Ulardan eng 
ko’p uchraydiganlari avtofobiya (xonada yolg’iz qolishdan qo’rqish), akrofobiya 
(balandlikdan 
qo’rqish), 
antrofobiya 
(olomondan 
qo’rqish), 
achluofobiya 
(qorong’ulikdan qo’rqish), gamofobiya (turmush qurishdan qo’rqish), gidrofobiya (yoki 
akvafobiya – suvdan qo’rqish), ginofobiya (ayollardan qo’rqish), yatrofobiya (tibbiy 
xodimlardan qo’rqish), klaustrofobiya (tor joyga qamalib qolishdan qo’rqish), 
xemofobiya (qondan qo’rqish) va boshqalar. 
Fobiyalar – psixolog va psixoterapevtlarning “bosh og’rig’I”. Biiz ularga astoydil 
to’xtalmaymiz. Ammo har qanday ijtimoiy qo’rquv – agar u vaqtida nazorat ostiga 
olinmasa – fobiyaga aylanib ketishi mumkin. Bunda oddiy qo’rquv odamning hayotini 
tamoman izdan chiqarib yuborishi ehtimoldan holi emas.
Ijtimoiy qo’rquvlarni boshqara olish qobiliyati kishiga katta imkoniyatlar yaratib 
beradi. Shunday ekan, keling, asosiy ijtimoiy qo’rquvlardan xalos bo’lishning sirlari 
haqida suhbatlashamiz.