Oda miyli k mul ki ( I qis m) Tohir Malik 1 library ziyonet uz/ Odamiylik mulki (I- qism)

Oda miyli k mul ki ( I - qis m)
Tohir Malik
52 
library.ziyonet.uz/ 
chiqib qolmasin. Musibatlarga duchor boʻlganda chida va sabr et. Gunohkorlarga va 
Paygʻambarimizning yoʻllaridan chiqqanlarga magʻfirat tilab duolar qil... 
Ey koʻngil! Sen biror mansab umidida boʻlsang yoki biron marhamat ilinjida yursang 
albatta boshligʻing soʻzlarini jon qulogʻi bilan eshitasan, uning buyruqlarini oshigʻi bilan 
bajarishga urinasan. Agar talaba boʻlsang, ustozingning aytganlariga itoat qilasan, 
imtihonlardan oʻtish uchun dars tayyorlaysan. 
Alloh aytganlarini bajarish, vazifalarini ado etishda barchamiz ham ana shunday ragʻbat 
namoyish etamizmi? Tahorat qil, namoz oʻqi! Kimdir oʻqiyda, kimdir oʻqimaydi. Roʻza 
tut! Birov tutadi, boshqasi yoʻq. Zakot ber! Hamma ham beravermaydi. Yaxshilik qil! Bir 
odam bu amrga itoat etadi, yana biri yuzini ters oʻgiradi. Zulmu munofiqlik qilma! 
Kimdir zulmdan hazar qiladi. Yana kimdir uchun zulm - hayotining mazmuni. Zino 
qilma! Birov nafsini tiya oladi, yana birov bu fahshni a’lo deb biladi. Ota-onani hurmat 
qil! Kimdir ota-onasining duosini oladi, yana kimdir la’nat tamgʻasini afzal biladi. Aroq 
ichma! Bir toifa boʻgʻzini pokiza saqlaydi, boshqa toifa shayton siydigini icha-icha 
toʻymaydi. Yolgʻon gapirma! Birov rostlikni shior qilib yashaydi, boshqasi yolgʻon 
gapirmasa goʻyo oʻlib qoladiganday boʻlaveradi. Xoʻsh, bularning qay biri Alloh uchun 
sevimli? 
Mavzuni davom etttirishdan oldin bir masalaga qisqaroq tarzda boʻlsa ham izoh berib 
oʻtishni lozim topdik: 
Biz ishq ahli - orif (eran)lar haqida juda-juda kam bilamiz. Darvishlar haqida esa 
undanda kam bilamiz, bilganlarimizning ancha qismi esa xatodir. Ularni Sovet davridagi 
xudosizlarning kitoblari yoki kinolaridangina bilamiz. Darvishlar bizning nazarimizda 
gadolardir, yirtiq-yamoq kiyuvchi, isqirt yuruvchi ishyoqmas bir shaxsdir. Agar shu 
fikrda qolsak, u muhtaram zotlarni haqoratlagan boʻlamiz. 
Toʻgʻri, darvishlar hashamdan, xususan yasan-tusandan voz kechganlar, ya’nikim, dunyo 
sevgisidan yuz oʻgirganlar. («Darvish» atamasining ma’nosi - dunyoni sevmagan pok, 
sofdil kishi, demakdir.) Toʻgʻri, hayotda ozmi-koʻpmi oʻzini bechorahol, benavo 
koʻrsatib, tekinxoʻrlik bilan kun koʻruvchilar boʻlgandir. Ammo ularga qarab turib, 
darvishlarni yomonotliqqa chiqarishimiz insofdan ham, aqldan ham emas. Tarixdan 
ma’lumki, ular koʻp yerlarga Islom yetib borishiga xizmat qilganlar. Masalan, Xoja 
Ahmad Yassaviy hazratlarining darvishlari Bolqonga qadar borib u yerliklarni musulmon 
boʻlishlariga xizmat qilishgan. Darvishlar uzoq oʻlkalarga da’vat uchun, ma’rifat uchun 
ketishgan. Ular ochlikdan, kambagʻallikdan, kasalliklardan va boshqa qiyinchiliklardan 
qoʻrqishmagan. Mutavoze’, xushaxloq, birovga zarari yoʻq, oʻz maslagida sobitqadam 
boʻlganlar. 
Darvish karvonlar oʻtadigan togʻ yonbagʻirlarida, daralarda, soʻqmoqlarda joylashadi. 
Oʻtgan-ketganga yaxshilik qiladi, siylaydi. Kechalari uyida mehmon qiladi. Mehmonlar 
koʻpayib borsa, binoni kengaytirib, xonaqohga aylantiradi. Nihoyat, kechagi kimsasiz 
soʻqmoq odamlar yashaydigan manzil-maskanga aylanadi. Soʻng esa shaharga... Soʻng 
esa darvishlar boshqa manzillarga ketadilar. Ba’zi shaharlar aynan shu tarzda barpo 
boʻlgan. Darvishlarni hatto nasroniy aholi ham yaxshi koʻrgan, hurmat qilgan. Nega? 
Chunki ulardan hech kimga ozor yetmagan. Halol yeb, halol turganlar. Toza koʻngil, 
shirinsoʻz, tabassumli, yaxshilikni sogʻinadigan, ishchan insonlar boʻlganlari uchun ham 

---