O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o’zbekiston respublikasi madaniyat vazirligi o’zbekiston davlat konservatoriyasi

Damli cholg’ularda ijrochilik maxoratiga:
a) ijrochi lablari texnikasi; 
b) ijrochilik nafasi texnikasi; 
c) tinglash xarakati; 
d) barmoqlar xarakati va ularni rivojlantiruvchi omillar kiradi. 
 
 
 
 
 

---

Gammalar chalish tamoyillari: 
a)
gammalarning turlari diatonic, minor, garmonik, mexanik, xromatik 
va butun tonlardan tuzilganlari; 
b)
barcha gammalarning asosiy pardalaridan tuzilgan uch tovushlaklar 
va ularning aylanmalari, D7 va uning aylanmalari, kichraytirilgan 
yetakchi VII7 va uning aylanmalari xamda ularning asosiy tonlikka 
yechilishi; 
c)
gamma chalishda cholg’u asbobining to’liq tovush ko’lami 
(diapozoni)ni qamrab olinishi; 
d)
xar xil ritmik ro’rinishda, ya’ni gamma ikki oktava chalinsa 
kvartollar bilan, ikki yarim yoki uch oktava chalinsa triollar bilan 
shakllanadi. 
Arpedjiolar 
ikki va uch oktava oralig’ida triollar bilan ikki yarim 
oktava oralig’ida kvartollar bilan, D7 va kich. VII7 lar ikki va 
uchoktava oralig’ida kvartollar(ikki yarim oktava oralig’ida 
chalinmaydi) bilan chalinadi. 

Asosiy tonlik arpedjiosi aylanmalari triol va kvartolshaklida xam 

chalinadi. D7 v kich. VII7 lar esa kvartol shaklida ijro qilinadi; 
e)
gammalarni datache, legato, staccato, marcato, portato kabi turli 
shtrixlarda ifodalash; 
f)
f, p, sf, fp kabi har xil denamik belgilar bilan chalish; 
g)
turli appilikaturani qo’llagan xolda ijro etish bilan ijrochilik maxorati 
rivojlantiriladi.
 
 
 
 

---

Hulosa 
Hulosa o’rnida shuni aytish kerakki
Motsart serqirra ijodkor va tuganmas
iqtidor egasi bo’lgan. Motsart 
musiqasining qalbdan qalbga o'tib 
boruvchi ajoyib xususiyatlaridan biri – 
uning ommabopligidir. Beqiyos ohangni 
sezish 
qobiliyatiga 
ega 
bo'lgan 
bastakorning asarlarida Vena xalqining 
go'zalligiyu nafosati ajib navolarga 
uyg'unlashib ketgan holda barchaning 
ko'nglidan birdek joy oladi. Motsart
hayoti 
davomida 
ko’pgina
qiyinchiliklarga duch kelgan bo’lsada, 
musiqa yaratishdan hech qachon voz
kechmadi. U yaratgan musiqalar
nafaqat o’sha davrda balki hozirgi
davrda ham maroq bilan tinglanadi va
ijro etiladi. 

---

Adabiyotlar 
 
German Abert – V.A.Motsart. ikkinchi 
kitob, ikkinchi qism. Moskva “Muzika”, 
1985y. 
G.V.Chicherin – “Motsart.Etyud” 
Leningrad “Muzika” 1987y. 
MuzikaEnsiklopediyasi. – Moskva, 1988y. 
Internet – Vikipediya.