O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o’zbekiston respublikasi madaniyat vazirligi o’zbekiston davlat konservatoriyasi

“Ambushyur” 
(frans. Embouchure – bouche so’zidan olingan 
bo’lib, og’il degan ma’noni bildiradi) damli cholg’ularda lab apparati. 
Shtrix 
(nemis. – chiziqch chizgi) rassomlarda yo’g’on, ingichka, qalin, 
to’q chiziqchalar muayyan portret obrazini ochib berganidek musiqada 
ham obraz yaratish uchun shtrixlar mavjo’d. shtrixlar dastlabki torli – 
kamonli cholg’ularda, asosan skripkachilarda kamonni yurgizishda turli 
uslublar qo’llanila boshlagan. Damli cholg’ular ijrochilari xam ko’pchilik 
xhtrixlarni 
skripkachilardan 
o’rganganlar.Shuningdek, 
damli 
cholg’ularning o’ziga xos shtrixlar xam kelib chiqa boshlagan. 
Artekulyatsiya 
barcha shtrix xarakatlari orqali (ma’lum kuy jumlasi 
yoki frazasida) erishilgan natijalar yig’indisi bo’lib muayyan shtrixlar 
asosida kuyning barcha ifoda vositalari (temp, ritm, dinamika, 
registr)ning xam mutanosib va muvofiq ravishda ishtirokini ta’minlashiga 
artikulyatsiya deyiladi. 
Ijrochilik nafasi: 
o’pkaning to’liq xajmiga olinadi. Uning asosiy uch 
turi mavjo’d bo’lib, bular: 

a) 
Ko’krak nafasi, 

bunda o’pkaning yuqori qismi xavoga to’lishi 
natijasida ko’krak qafaslari kengayadi, qorin bo’shlig’I (diafragma) esa 
passiv xolatda bo’ladi: 

b) 
Qorin nafasi, 

bunda o’pkaning pastki qismi xavoga to’lishi 
natijasida qorin bo’shlig’I (diafragma) ko’tariladi. Ko’krak nafaslari esa 
passiv xolatda qoladi.
 

---

c) 
Aralash nafas

da o’pkaning butun xajmi xavo bilan to’ladi, bunda 
olingan nafas o’pkaning pastki qismidan to’lishib, qorin (diafragma) 
ko’tariladi va yuqori qismi xam to’lishi natijasida ko’krag nafasi 
kengayadi. Bu kukrag va qorin nafaslarining aralashgan turi bo’lib, 
ijrochilikda eng ko’p qo’llaniladigan samarali nafas xisoblanadi.