O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o’zbekiston respublikasi madaniyat vazirligi o’zbekiston davlat konservatoriyasi

Musiqiy xotira – 
inson ro’xiy jarayonining muxim jixatlaridan biri 
yod olish va xotirada saqlash bo’lib, uning moxiyati esta saqlab qolishva 
zarur paytda o’sha xotiradagilarni ma’lum bir vosita orqali yuzaga 
chiqarish – namayon qilish xisoblanadi. 
a) Tovush balandligi, kuchi, tembri, lad tuzimi, usuli, oxangdoshligi, 
kuy va qo’shiq shakliniesta saqlash bilan bog’liq xotira turlari; 
b) Inson qiyofasi, tabiat manzarasi, buyum namunasi, biror obraz, 
nota yozuvi, ularning chuzimi, turoqlanishi va boshqalarningqozonda – 
yozuvda, ekranda ifodalanishi ko’zda muxrlanadi va ko’rish xotirasiga 
kiradi; 
c) Turli xarakatlarnieslab qolish va uni qaytarish (dirijerlik, raqs, 
pantomime va x.k.), cholg’u asbobini tana sezgi organlari (lab, qo’l va 
barmoqlar, nafas organlari xarakati va x.k.) sezib eslab qolinishi sezgi – 
xarakatxotirasi; 
d) Esnash, kulish, yiglash, lazzatlanish, emotsiya tuyg’ularini esga olib 
o’zida aks ettirish xis – xayajon xotirasi; 
e) Xikoya, roman, she’r, maqol, topishmoq va boshqalar so’z – mantiq 
xotirasi turlariga kiradi.
Xotirani 
yanada 
mustahkamlashuchun 
ustoz 
sozandalar 
(G.G.Neygayz) tomonidan musiqiy asarniyod olishda quyidagicha yo’l 
tutishi o’qtiriladi: 

---

a) Notasiz cholg’uda yotdan chalish; 
b) Cholg’u asbobisiz notaga qarab ko’rish orqali ko’z xotirasida 
mustaxkamlash; 
c) Notasiz va cholg’u asbobisiz xayoldan o’tkazish orqalimusiqiy xotira 
mustahkamlanadi. 
Musiqiy xotira mustahkam bo’lishi uchun nafaqat aqliy xotira (quvvaiy 
xofiza), balki, “qalb xotirasi” zarurligini ko’pchilik olimlar ta’kidlashadi. 
Usul sezgisi 
musiqiy asarlarningtuzulishida eng asosiy omillardan biri 
bo’lib, ijrochilik jarayonida kata axamiyatga ega. U inson organizmi bilan 
tabiatdagi o’zaro o’lchov va ritmik bog’liqlik xamda mutanosiblikni 
ifodalaydi. Bunda insonning yurak urishi, nafas olishi, qadam tashlashi, 
qissi (emotsional) xarakat sezgilari tabiatini barcha jixatlari bilan 
bog’liqdir. 
Rubato – 
lotincha – o’g’irlangan, notalarning cho’zim miqdori aniq 
saqlanmagani xolda ijrochining xoxishi bo’yocha kengaytirib yoki 
qisqartirib ijro qilish. 
Agogika –
lotincha – yurgizish, ergashtirish. Musiqa ijrochiligidagi 
badiiy niyatni ko’zlab asar sur’atini biroz o;zgartirish, ya’ni tezlatish yoki 
sekinlatishni bildiradi.