Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

Битумларды модификациялаў.
Битум тийкарындағы композицион қурылыс 
материаллардыӊ қәсийетлерин жақсылаў ушын оларды түрли полимерлер менен 
модификациялаў керек. Бунда битум матрица ўазыйпасын, полимер болса дисперс фаза 
ўазыйпасын ӛтейди. Полимер битум қурамына аз муғдарда (2-4%, кӛлем бойынша) 
киритилсе, дисперс беккемленген композиция, кӛп муғдарда қосылса, композицияны 
талшықлы ҳәм смола тәризли система деп қараў мүмкин. 
Модификацияланған битум композициялары жоқары беккемлик, эластиклик, жарықлар 
пайда болыўына шыдамлылық, химиялық орталықларға шыдамлылық қәсийетлерине ийе 
болады. Битумлар бутилкаучук, полиэтилен, полипропилен, термореактив полимерлер ҳәм 
т.б. менен модификацияланады. 
Полимербитумлы байланыстырыўшылар мастикалар, герметиклер, тӛбе ушын ҳәм 
гидроизоляция тийкарлы ҳәм тийкарлы орама материаллар, асфалтполимерли бетонлар 
ислеп шығарыўда ислетиледи. 
Қадағалаў ушын сораўлар 
1. Пластмасса не? Ол қандай қурамға ийе? 
2. Пластмасса қурамына кириўши компонентлер қандай ўазыйпаларды орынлайды? 
3. Пластмассалардыӊ тийкарғы қәсийетлерин айтып бериӊ. 
4.Термопластик ҳәм термореактив полимерлер классификациясы қандай? 
5. Пластмассаларды таярлаў технологияларын айтып бериӊ. 
6. Пол ушын, дийўал ушын ҳәм безеўши полимер материалларды түсиндирип бериӊ. 
7. Полимерлер тийкарында алынатуғын погонаж, сантехника ҳәм басқа буйымлар 
ҳаққында айтып бериӊ.
 
8. Полимер желимлер, мастикалар, араласпалар ҳәм бетонлар ҳаққында айтып бериӊ. 
9. Полимерлер менен модификацияланған қурылыс материаллары туўралы айтып 
бериӊ. 

---

188 
11-МОДУЛ. ЛАК-БОЯЎ МАТЕРИАЛЛАРЫНЫҢ ТИЙКАРҒЫ ҚӘСИЙЕТЛЕРИ 
 
29-тема. Лак-бояў материаллары 
 
Таяныш сөзлер:
бояўлар, олифлер, пигмент, стабилизатор, лаклар, сикативлар, лак-
бояў түрлери, майлы бояўлар, эмаллар, суў-желимли бояўлар, атмосфера орталығына 
шыдамлылық, пигментлердиң жаныўшаңлығы, реңлеў күши ҳәм нурға шыдамлылығы, 
спиртли лаклар, нитролаклар, латекслер. 
ЖОБА: 
29.1 Улыўма мағлыўматлар 
29.2 Бояў қурамлар классификациясы ҳәм тийкарғы қәсийетлери 
29.3 Бояў қурамларыныӊ компонентлери 
29.4 Бояў қурамларының түрлери