Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

28.3 Қурылыс материалларын полимер менен модификациялаў 
Бетон, ағаш, тәбийий таслар, гипс ҳәм ҳәк байланыстырыўшылар тийкарындағы 
материаллар ҳәм басқаларды полимерлер менен модификациялаў усылында олардыӊ 
қәсийетлерин жақсылаў мүмкин. Полимерлер менен модификацияланған қурылыс 
материалларыныӊ беккемлиги, деформатив қәсийетлери, химиялық агрессив орталықларға 
шыдамлылығы жоқары болады. Модификацияланған материаллардыӊ 
едирилишга
, соққыға 
шыдамлылығы жоқары болады, динамикалық күшлениўлерге қарсылық кӛрсетиў қәсийети 
артады. 
Модификацияланған қурылыс материаллары композицион материал болып, бул жерде 
материал әдетде каркас ямаса бирлемши фаза ўазыйпасын, полимер болса 
модификациялаўшы матрица ямаса қосымша ўазыйпасын ӛтейди. 
Бетонларды модификациялаў.
Цементли бетонлар полимерцементли бетон, 
бетонополимер ҳәм полимер қапламалы бетон кӛринислеринде модификацияланады. 
Полимерцементли бетон
цемент массасына салыстығанда 17-20% полимер қосылып 
таярланады. Бунда полимер қатып беккем ӛзине тән каркас пайда етиўи нәтийжесинде 
бетонныӊ 
қәсийетлери 
жақсыланады. 
Минерал 
байланыстырыўшы 
сыпатында 
портландцементтен тысқары пуццоланлы, шлаклы цементлер, силикатлы ҳәм гипсли 
байланыстырыўшылар да ислетилиўи мүмкин. 
Полимер затлар сыпатында поливинилацетат (ПВА), СГС-65 ГП латекслери, суўда 
ерийтуғын эпоксид, ацетон-формалдегид полимерлери ҳәм басқалар қолланылады. 
Полимерлер әдетде бетон араласпасы таярланып атырған пайытда қосылады. 
Бетонға ПВА эмулсиясын киритип бетонныӊ созылыўдағы ҳәм ийилиўдеги 
беккемлигин асырыў мүмкин. Бирақ ПВА эмулсиясы қосылған бетонлар қурғақ орынларда 
(ҳаўаның салыстырмалы ығаллығы 40-50% ке шекем) ислетиўге мӛлшерленген. Олардыӊ 
ҳаўада 
киришиши
әпиўайы бетонға салыстырғанда жоқары болады. Буныӊ себеби ПВА 

---

186 
эмулсиясы қурамынан суўдыӊ пуўланыўы ҳәм полимердиң пленка ҳалатына ӛтиўи болып 
есапланады. 
Эпоксид, ацетон-формалдегид сыяқлы қатырыўшылар қатнасында қататуғын 
полимерлер киритилген бетонлардың беккемлиги, суўға, агрессив орталықларға 
шыдамлылығы ҳәм суў ӛткизбеўшилиги артады. 
Полимерцемент бетонлардың суўыққа шыдамлылығы /150-/300 маркаларда болады, 
едирилишга
шыдамлылығы болса цементли бетонларға салыстырғанда 15-20 мәрте жоқары 
болады. 
Полимерцементли бетонлар санаат имаратлары, складлар поллары, аэродром ҳәм жол 
қапламалары 
қурылысында, 
антикоррозиялық 
қапламалар 
алыўда 
темирбетон 
конструкциялар чокларын бекитиўде ҳәм басқаларда ислетиледи.