Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

29.2-кесте 

---

192 
Пигментлардиң пайда болыў тәбиятына қарай классификациясы 
П и г м е н т л е р 
Минераллы 
Органикалық 
Металл порошоклы 
Тәбийий 
Жасалма 
Пор 
Ҳәк 
Каолин 
Охра 
Мумия 
Умбра 
Темирли сурик 
Марганец 
перикиси 
Графит 
Цинкли белила 
Титанлы белила 
Қорғасынлы белила 
Қурғақ литопон 
Цинкли крон 
Күйдирилген умбра 
Сажа 
Цинкли баргранг хром 
оксиди 
Лазур 
Сары пигмент 
Аш қызыл 
пигмент 
Қызыл пигмент 
Ҳаўа реӊли 
пигмент 
Тәбийий 
киновар 
Алюминий пудрасы 
(упаси) 
Цинк шаӊы 
Алтын реӊли бронза 
Ҳәзирги күнде ақ пигментлер ишинде титан диоксиди белиласы ӛзиниң зыянзызлығы 
ҳәм қәсийетлериниӊ 
ноѐблиги
менен ажыралып турады. Литопон ҳәм цинкли белила бояў 
қурамлары таярлаўда кең кӛлемде ислетиледи. 
Пигментлер әдетдеги
 
порошок
 
ҳалынан тысқары концентрацияланған паста, эмулсия, 
микрокапсула кӛринисинде алыныўы мүмкин. 
Қорғасынлы белила тийкарында таярланған бояў қурамларды турақ жай, 
админстративлик, хызмет кӛрсетиў имаратларында ислетиў мақсетке муўапық емес. Бирақ 
оныӊ жоқары сапалылығы коррозия орталығына шыдамлы бояўлар таярлаў ҳәм инсанлар 
менен тиккелей контактда болмаған орынларда ислетиўди талап етеди. 
Пигментлердиң дисперслиги, жабыўшаңлығы, реңлеў күши, нурға шыдамлылығы, май 
сыйымлығы, атмосфера ҳәм силти орталығына шыдамлылығы олардыӊ тийкарғы 
қәсийетлерин ҳәм ислетилиў тараўларын белгилейди. 
Пигменттиң дисперслиги 
бояў қурамларыныӊ қәсийетлерин белгилеўши ең 
әҳмийетли кӛрсеткиш есапланады. Дисперслик артқан сайын пигменттиң жабыўшаңлығы, 
реңлеў күши ҳәм май сыйыйлығы асып барады. Пигменттиң қурамы бир-бирин 
толтырыўшылар фракциялардан ибарат, яғный полидисперс болса, байланыстырыўшыныӊ 
сарпы кемейеди ҳәм сапалы бояў қапламасы пайда болады.