Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

Эпоксидли 
полимерлер
эпихлоргидрин 
тийкарында 
органикалық 
синтез 
нәтийжесинде алынады. Әдетде эпоксид смоласы 
жигар 
реӊли 
қовушоқ
ҳалда болады. 
Эпоксид смоласы агрессив орталықларға шыдамлы, ол тийкарындағы композицион 
материаллар жоқары беккемликке ийе. 
Эпоксид полимери тийкарында пасталар, мастикалар, араласпалар, бетонлар 
таярланады. Эпоксид желимлери менен металл, керамикалық, ағаш, шийша, бетон ҳәм басқа 
материаллар желимлениўи мүмкин. Эпоксид полимери тийкарындағы композицион 
материаллар ыссылыққа шыдамлылығы 100-150
0
С. 
Фуранли полимерлер
(фурфурол-ацетонлы мономер) фурфурол ҳәм ацетон 
поликонденсацион синтез етип алынады. Мономер тоқ 
жигар
реӊли, ӛткир ийисли суйықлық 
болып, қурамына 15-25% бензолсулфокислота сыяқлы күшли кислоталар қосылғанда қатты 
ҳалатқа ӛтеди. Фуран полимеринен таярланған композицион материаллар (мастика, 
араласпа, бетон ҳәм т.б.) концентрленген кислоталарға шыдамлы болады. Соныӊ ушын олар 
химия санаатында, минерал тӛгинлер сақлаўда, арнаўлы сооружениелер қурылысында 
ислетиледи. Фуран полимерлери тийкарындағы қурылыс буйымларын турақ жай 
имаратларында ислетиўге рухсат берилмейди. 
Полиэфирли полимерлер
кӛптийкарлы кислоталарды спиртлер менен бирге 
поликонденсациялап алынады. Шийки зат запасларыныӊ кӛплиги, салыстырмалы 
арзанлығы, полиэфир полимерлери тийкарындағы композицион материаллардыӊ санитария-

---

168 
гигиена талапларына жуўап бериўи олардан шийшапластиклер, нур ӛткизиўши ҳәм реӊли 
безеў қапламалары, санитария-техника буйымлары (унитаз, ванна ҳәм т.б.), фасад ушын лак 
ҳәм бояўлар таярлаў имканиятын береди. 
Полиэфир араласпа ҳәм бетонлары тийкарында жасалма гранит, мрамор ҳәм басқа 
безеў таслар алыў мүмкин. Полимерлер 
нордонлаштирувчи
концентрленген кислоталарға, 
хлорлы орталықларға, суўға ҳәм басқа агрессив араласпаларға шыдамлы болады.