Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

18.1-сҥўрет. МЗС-10 қурғақ араласпалар ислеп шығарыў киши-заводтың технологиялық 
схемасы 
1-грейферли жүклегиш; 2-виброгрохот (тербелиўши бункер); 3-шнекли сиңдиргиш; 4-ленталы 
конвейер; 5-“грохот” менен биргеликте барабанлы кептиргиш; 6,7,19-вертикаль шнеклер; 8-элеватор; 
9-тербениўши елек (вибросито); 10-майда қум бункери (0-1,4 мм); 11-ири қум бункери (1,4-2,8 мм); 
12,14-винтли сиңдиргишлер; 13-байланыстырыўшылар (цемент, ҳәк) сақланатуғын склад; 1,5-
пластификациялаўшы
қосымшалар
дозаторы;
16-музлаўға қарсы қолланылатуғын қосымшалар дозаторы; 17-дозатор;
18-араластырғыш; 20-қаплайтуғын машина; 21-лентали конвейер; 22-таяр араласпа 
сыйымлығы; 23-таяр араласпа бункери.
Буннан тысқары практикада түрли қурғақ араласпалар комбинацияласқан ҳалда 
қолланыланады, мәселен: дийўал ҳәм полларды кафель плиткалар менен желимлеп қаплаўда 
ҳәм түрли түрдеги шпатлевкалар таярлаўда қурғақ желимли араласпалар кең ассортиментда, 
әсиресе Подольск тәжирийбе цемент заводында олардыӊ ҳәр қыйлы түрлери ислеп 
шығарылады. Буннан тысқары қурғақ араласпалардың киши заводларда ислеп 
шығарылатуғын басқа технологиялары да бар, мәселен: МЗС -10 (18.1-сүўрет) ҳәм басқалар. 
Қурғақ араласпалардан, мәселен "Плитонит" жоқары адгезия ҳәм жабысқақлық, 
вертикаль дийўаллардан ағып түспеслик, музлаўға шыдамлық қәсийетлерине ийе. Оларды 
ислеп шығарыўда Пикалев заводының М-400 ҳәм М-500 маркалы цементинен 
жыныслылығы ҳәм қурамының бир қыйлылық дәрежеси жоқары болған, фракциясы 0,6 мм 
ге шекем болған кварц қумы, Waken ҳәм Dow органикалық қосымшаларынан 
пайдаланылады. Бул органикалық қосымшалардан шет ел фирмалары да кеӊ кӛлемде 
пайдаланады. Шет ел шпатлѐвкаларынан бизде Францияның "Семин" ҳәм Финландияның 
"Лохъя" фирмаларыники кең ислетиледи. Қурғақ араласпалардыӊ туўры таңланыўы ҳәм 
туўры қолланылыўы қурылыс жумысларын тезлестиреди ҳәм олардыӊ сапасын асырады.