Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

 
18.2 Пардозлаў растворлары 
Пардозлаў 
растворлары 
цементлер, 
ҳәк, 
гипс, 
цемент-ҳәк, 
ҳәк-гипс, 
гипсцементпуццолан ҳәм басқа байланыстырыўшылар тийкарында таярланады. 
Пардозлаў растворлары еки тийкарғы түрге: әдетдеги сыбаў растворлары ҳәм безеў 
растворларына бӛлинеди. 
Ислетилиў тараўына қарай сыбаў растворлары сыртқы сыбаў ҳәм ишки сыбаў 
растворларына бӛлинеди. 
Гербиш-тас ҳәм бетон тийкарында қурылған имарат ҳәм иншаатларды сыртқы тәрептен 
сыбаў ушын цементли, цемент-ҳәкли растворлар ислетиледи. Қурғақ ыссы ықлым 
шараятында ағаш бетлерди сыбаўда ҳәк-гипсли растворлар ислетилиўи мүмкин. 
Турақлы түрде ығал ҳәм суў тәсир ететуғын имаратлардың цокол, карниз ҳәм басқа 
бӛлимлеринде қурамына гидрофоб затлар қосылған цементли ҳәм цемент-ҳәкли растворлар 
ислетиў мақсетке муўапық. 
Бӛлмелер ҳаўасының салыстырмалы ығаллығы 60% ке шекем болғанда имаратлар 
ишки дийўаллары ҳәм қабатлар аралық бастырмаларды сыбаў ушын ҳәкли, гипсли, ҳәк-
гипсли ҳәм цемент-ҳәкли растворлар ислетиледи. 
Сыбаў растворларының жайылыўшаңлығы стандарт конустың шӛгиў тереңлиги менен 
анықланады. 
Механизацияластырылған 
усылда 
сыбаўда 
ишки 
қатлам 
ушын 
раствор 
жайылыўшаңлығы 6-10 см ди, қол менен сыбаўда болса 8-12 см ди қурайды. Бунда қумныӊ 
ең ири данасы 2,5 мм ден артпаўы керек. 
Пардозлаў қатламының жайылыўшаңлығы 8-12 см болыўы керек. Бул растворларда 
қумныӊ ең ири данасы 1,25 мм болады. 
Безеў растворлары имаратларды сыртқы ҳәм ишки тәрептен безеўге мӛлшерленген. 
Безеў растворлары тийкарында дийўал панеллери ҳәм ири блоклардың сыртқы бетлерин 
заводтың ӛзинде пардозлаў, сондай-ақ қурылыс майданларында имарат фасадларын 
пардозлаў мүмкин. 
Турақжай ҳәм жәмийетлик имаратларыныӊ ишки дийўалларын пардозлаўда да безеў 
растворлары ислетиледи. 
Безеў растворларын алыўда байланыстырыўшы сыпатында ақ, реӊли ҳәм әпиўайы 
портландцементлер, имаратлардың ишки дийўаллары ушын болса ҳәк ҳәм гипс ислетиледи. 
Безеў растворларын таярлаўда майда толтырғыш сыпатында таза кварц қумлары, 
гранит, мрамор, ҳәктас, ири тас ҳәм басқа ақ ҳәм реӊли таў жынысларын майдалап алынған 
қум ислетиледи. Безеў растворы қурамына безеў активлигин асырыў мақсетинде азғана 
муғдарда слюда, вермикулит, перлит, шийша майдасы киритиледи. Ишки безеўде пардозлаў 
қатламына декоратив
 
кӛринис бериў ушын реӊли полимер данашалар да қосылыўы мүмкин. 
Безеў растворларына реӊ бериў ушын ишқор
 
орталығына
 
шыдамлы ҳәм қуяш нурына 
шыдамлы тәбийий ҳәм жасалма пигментлер (лазур, ултрамарин, охра, темирли сурик, мўмиѐ 
ҳәм басқ.) ислетиледи. 

---

128 
Темирбетон панеллерди пардозлаў ушын кеминде 150 маркалы, жеӊил бетонлардан 
таярланған панеллерди пардозлаў ҳәмде имаратлардың фасадларды сыбаў ушын 50 маркалы 
растворлар ислетиледи. 
Безеў растворларының суўыққа шыдамлылығы кеминде /35 маркада болыўы керек. 
Раствордың масса бойынша суў сиӊдириўшеӊлиги 8% тен артпаўы зәрүр. Ири панеллер ҳәм 
блокларды заводда безеў растворлары тийкарында фактуралы ислениўи усыныс етиледи. 
Буныӊ ушын реӊли металлар, пластик ҳәм шийшапластик релефли матрица 
жайластырылған қәлиплер ислетиледи. Раствор бетин абразив дисклер ҳәм басқа усылларда 
ислеў бериў раствор қатқаннан кейин де әмелге асырылыўы мүмкин.