1- мавзу: кичик бизнес ва тадбиркорлик фаолиятининг иқтисодий, ижтимоий, ҲУҚУҚий асослари ва давлат томонидан қЎллаб- қувватланиши режа

Президентининг 2016 йил 5 октябрда эълон қилинган “Тадбиркорлик фаолиятининг 
жадал ривожланишини таъминлашга, хусусий мулкни ҳар томонлама ҳимоя қилишга 
ва ишбилармонлик муҳитини сифат жиҳатидан яхшилашга доир қўшимча чора-
тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-4848-сон Фармони
3
яққол далил. Ушбу ҳужжат бутун 
мамлакат бўйлаб хусусий ташшаббусларни ривожлантириш ва бизнесни мустаҳкамлашга 
хизмат қилади.  
Хорижий давлатларнинг тадбиркорлар манфаатларини ҳимоя қилиш соҳасидаги 
тажрибасига эътибор қаратадиган бўлсак, уларда бизнес ҳамжамиятлар ҳуқуқлари ҳимояси 
учун жавобгар - омбудсманлар кўз ўнгимизда намоён бўлади.
Тадбиркорлар ҳуқуқларини ҳимоялашга ихтисослашган омбудсманлар ўтган асрнинг 
90-йилларидан бошлаб Европа, АҚШ, Австралияда фаоллик билан таъсис этила бошланган. 
Бу эса ўз навбатида корпоратив бошқарувнинг оммавий тус олиши ҳамда миллий 
иқтисодиётларда бизнес улушининг ортишига олиб келди. 
Масалан, АҚШда Миллий омбудсман давлат органлари (агентликлар) томонидан 
кичик бизнес эгаларига нисбатан адолатсизлик қилинганда ёки кераксиз бўлган ҳаракатлар 
амалга оширилган тақдирда уларга кўмак кўрсатади. Қайта-қайта аудиторлик 
текширувлари ўтказиш, асоссиз жарималар солиш, федерал агентликлар томонидан таҳдид 
қилиниши шундай ҳаракатлар қаторига қиради. 
  Шуниси эътиборга моликки, АҚШдаги омбудсманлар: 
- ижро органлари томонидан тайинланади ва вазифасидан озод этилади; 
- қайси идоранинг қошида очилган бўлса, асосан ўша идора томонидан 
таъминланади; 
- ижрочи органларга ҳисобот беради ва улар билан чамбарчас мулоқотда фаолият 
юритади. 
Бундан ташқари, АҚШдаги бизнес-омбудсманлар қайси идора қошида ташкил 
этилган бўлса, ўша идоранинг “ички назорати”ни олиб боради. Бу билан идоралар фаолияти 
холислигини таъминлашнинг қўшимча механизмлари ишлайди ҳамда муайян идоранинг 
қошида ташкил этилганига қарамасдан, омбудсманнинг ундан мустақиллиги 
таъминланади.