Tibbiyot instituti talabalari uchun

To’qimalar, organlar yoki butun tananing majaqlanishi.
Bu ko’pincha 
tananing ikkita massiv qattiq o’tmas vosita yordamida katta kuch bilan bosilishi, 
masalan, avtomobil yoki temir yo’l trasportidan jarohatlanishda, katta imoratlar 
56

---

emirilganda, shaxtalar qulaganda va boshqa hollarda yuzaga kelishi mumkin. 
Majaqlanish agar terining butunligi buzilmasa, yopiq bo’lishi, yoki ichki organlar 
jarohatlanishi bilan birgaliqda teri va pastda joylashgan mushaklarni ezilishi yoki 
yorilishi tufayli ochiq bo’lishi mumkin.
Majaqlanishning sud tibbiyoti uchun ahamiyati shundaki, u 
jarohatlanishning og’irlik darajasini, ba’zan qaysi vosita yoki usul bilan 
majaqlanganligini aniqlaydi.
Tananing bo’linishi yoki tana qismlarining ajralishi
ko’pincha tananing 
kattagina qismini majaqlanishi tufayli sodir bo’lib oqibati o’lim bilan tugaydi. Shu 
bilan birgalikda odam tanasining bir qismini ajralishi tirik qolgan odamlarda ham 
kuzatiladi.
Tananing bo’linishi va tana qismlarining ajralishi ko’pincha, temir yo’l 
transportidan jarohatlanishda, harakatlanuvchi mashina tagiga tushganda, 
portlashda, qisman chopuvchi vositalar ta’sirida, masalan, bolta, qilich va 
boshqalar yordamida kuzatiladi (10 rasm).
Tananing bo’laklarga ajralishi yoki tana 
qismlarining uzilishiga qarab, sud tibbiyotida 
jarohatlovchi vosita yoki jarohatlanishlarning 
etkazilish usullari hamda mexanizmi 
aniqlaniladi. Jarohatlanishning darajasi, 
shakli, xarakteri va boshqa xususiyatlariga 
qarab, jarohatlovchi vositani yoki 
jarohatlanish etkazilish usulini ko’pincha 
ko’rsatish mumkin.
Shu bilan birgalikda etkazilgan jarohatlanishning odam organizmiga qay 
darajada zararli ta’sirini bilish ham muhim ahamiyatga ega. Darajasiga qarab, bu 
zarar har xil bo’lishi mumkin. Jarohatlanish ba’zan tezda o’limga olib kelishi, og’ir 
oqibatlarga, jumladan kasallikka yoki ish qobiliyatini to’lig’icha yo’qotilmagan 
holda sog’lig’ini qisqa muddatli yo’qotilishiga sababchi bo’lishi mumkin. 
57