O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

 
26-MAVZU: PULNING DAVRIY QIYMATI
VA PUL 
OQIMLARINING DISKONTLI TAHLILI 
REJA: 
1.
 
Murakkab foizlar va ularni hisoblash. 
2.
 
Pullarning keltirilgan qiymati va diskontlash. 
Moliyaviy qaror qabul qilayotganda muayyan vaqt davomida taqsimlangan 
xarajatlar va daromadlarni inobatga olish kerak. Firmalar va uy xo’jaliklarida 
moliyaviy qarorlar qabul qiladigan kishilar bugun tikilayotgan pullarni ertangi 
kunda ko’riladigan foyda qanchalik oqlashi to’g’risida o’ylab ko’rishlari kerak. 
Buning uchun 
vaqt oralig’ida pul qiymati
(
time value of money, TVM
) va 
pul 
oqimlarini diskontlash
(
discounted cash flow, DCF
) konseptsiyalarini to’g’ri 
tushunish talab etiladi.
Vaqt oralig’ida pul qiymati (pulning davriy qiymati) (TVM)
konseptsiyasini quyidagicha tushuntirish mumkin: pul (dollar, yevro, iena, rubl 
yoki so’m) bugun Siz kelajakda olishni kutayotgan xuddi shunday summadan 
qimmat. Bu fikr to’g’riligiga kamida uchta sabab bor. 
Birinchi sabab: 
Siz bu 
pullarni biron nimaga investitsiya qilishingiz, foyda olishingiz mumkin va 
natijada pulingiz ko’payadi. 
Ikkinchi sabab: 
vaqt o’tishi bilan inflyatsiya tufayli 
pullarning xarid qilishga qodirligi tushib ketishi mumkin. 
Uchinchi sabab: 
kelajakda pul olish muqarrarligiga doim ham to’liq ishonib bo’lmaydi. 
119
Aktivlar likvidligi ularni qanchalik tez va bezarar pulga aylantirish mumkinligi bilan belgilanadi. Likvidlik 
darajasining samarali mezoni bu ular sotib olingan narx va ularni zudlik bilan qayta sotish narxi o‘rtasidagi farqdir. 
Shunday qilib, Siz sotib olingan yangi avtomobil likvidligi uning uchun to‘langan narx va shu zahoti boshqa 
odamga sotishingiz mumkin bo‘lgan narx o‘rtasidagi farq bilan belgilanadi. Birja bozorida savdoga qo‘yiladigan 
aktivlar likvidligi talab va taklif o‘rtasidagi farq bilan belgilanadi. Pul mablag‘lari aslida “0” spredli aktiv 
hisoblanadi. 

---

448