O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

 
Barqaror o‘sish tenglamasi qiymati ahamiyati
 
Firmaning barqaror o‘sish maksimal koeffitsiyenti uning kapitali 
daromadliligi koeffitsiyentiga (ROE) teng, va faqat dividendlar to‘lash 
koeffitsiyenti “0”ga teng bo‘lganda, ya’ni kompaniyaning sof foydasi 
to‘liqligicha ushlab qolinib, biznesga reinvestitsiya qilingandagina bunday 
ko‘rsatkichga erishish mumkin. Agar firma o‘z o‘sish sur’ati o‘zining barqaror 
o‘sish 
koeffitsiyentidan yuqori bo‘lishini istasa, yangi aksiyalarni emissiya qilishi 
yoki kreditorlar oldidagi qarz koeffitsiyentini oshirishi kerak bo‘ladi.
Barqaror o‘sishga misol: 
“
A” kompaniyasi quyidagi belgilangan koeffitsiyentlarga ega deylik: 
Aktivlar aylanuvchanligi koeffitsiyenti = bir yilda 0,5 marta; 
Qarz olingan kapitalning o‘z kapitaliga nisbati koeffitsiyenti =1,0; 
Dividendlar to‘lash koeffitsiyenti = 0,4; 
Kapital daromadliligi koeffitsiyenti (ROE) = 20%. 

---

444 
So‘nggi yilda kompaniyaning sotuvlari hajmi 1,0 mln. so‘mni tashkil etdi. 
Demak, aktivlar
summasi 2,0 mln. so‘mga, qarz olingan va aksiyadorlik kapitali 
qiymatlarining har biri esa 1,0 mln. so‘mga teng. Kapital daromadliligi (ROE) 
20,0%ni tashkil etgan, shunga muvofiq ravishda sof foyda 200 000 so‘m bo‘lishi 
kerak. Shundan 80 000 so‘m dividend sifatida to‘langan, 120 000 so‘m esa yangi 
aksiyadorlik kapitali sifatida reinvestitsiya qilingan. Kompaniya qarz kapitalining 
o‘z kapitaliga nisbati koeffitsiyenti 1,0 ga teng bo‘lganligi uchun “A” 
 
o‘z 
aktivlarini 240 000 so‘mga va sotuv hajmini esa 120 000 so‘mga oshirish 
imkoniyatiga ega bo‘ladi. 
Shunday qilib, sotuvlar hajmi barqaror o‘sishi koeffitsiyenti quyidagicha 
bo‘ladi: 
%
12
12
,
0
1000000
120000



g
Agar hisob-kitob uchun quyidagi formuladan foydalansak, xuddi shu natijani 
olamiz: 
g 
=
ROE × (1 – Dividendlarni to‘lash koeffitsiyenti) =20% × (1 – 0,4) = 12% 
“A” kompaniyasining uch yillik barqaror o‘sish davridagi moliyaviy 
hisobotlari 18-jadvalda aks ettirilgan: