Ayupova M. Yu

Logopedik ish yakuni 
Og’zaki nutqni shakllantirsh bo’yicha ikkinchi bosqichdagi logopedik ishda bolalar tushum 
kelishikli ot+birlikdagi buyruq-mayli fe’li turidagi ikki so’zdan iborat gaplarni sintaktik va grammatik 
jihatdan to’g’ri tuzishga; ayrim so’zlarning bosh va tushum kelishigida ajratib qo’llashni; alohida 
fe’llar infinitivi + modallik ravishlarini qo’llay turib, o’z istaklarini ifoda etishni o’rganishlari lozim. 
Bolalar yodlagan so’zlarda urg’u o’rnini o’zlashtirishlari, ikki, iloji bo’lsa uch bo’g’inli 
so’zlarning ritmik ohang tuzilishini amalga oshira olishlari lozim. Tovush talaffuzi ustida ishlash 
jarayonida quyidagi undosh tovushlar bilan chegaralanish mumkin: p (b), m, t (d), n, k (g) x va i 
tovushi. Agar tovush talaffuzi qo’pol buzilganicha qolaversa, u holda so’zning ritmik-ohang tuzilmasi 
bilan chegaralanish mumkin. Nutqni tushunishda bolalar predmetlarni ularning funksiyasi bilan 
taqqoslashi, asosiy belgilari bo’yicha tanish predmetlarni ko’rsatishi, logoped tomonidan syujetli 
rasmlar detallariga qo’yilgan ko’chirma kelishikli savollarga ko’rsata olish yoki qulay so’z shaklida 
javob bera olishlari lozim. 
O‘qitishning uchinchi bosqichi – ikki tarkibli gap 
Logopedik ta’sirning asosiy vazifalari:
1.
Kuyidagi turdagi gaplarni grammatik jihatdan to’g’ri tuzishga bolalarni o’rgatish: bosh 
kelishikdagi ot+muvofiqlashtirilgan 3 shaxs hozirgi zamon fe’li. 
2.
Urg’uli va urg’usiz unlilarni to’g’ri talaffuz qilish bilan birga z bo’g’inli so’zlarning ritmik – 
bo’g’in tuzilmasini amalga oshirish. 
3.
Nutqni tushunishda so’zlarning grammatik shakllarini farqlash bo’yicha olib borilgan ishni 
davom ettirish . 
Bu bosqich gap hajmi 2-3 so’zga ko’paygan bolalar bilan ishlash uchun 
mo’ljallangan. Bu bosqichda faol lug’at yangi kundalik – so’zlashuv so’zlari bilan 
to’ldiriladi, ammo bu so’zlar ko’pincha aniq tushunchali nisbatga ega bo’lmaydi va