O’zbekiston davlat jahon tillari universiteti qo’lyozma huquqida udk hotamova iroda ibrohimovna

gul nomi
, 
dragonhead–
gul nomi
, 
goatsbeard
–
daraxt nomi
kabi integral semalariga kiruvchi 
qo’shma so’zlar shakllanadi. Ular o’xshashlik asosida paydo bo’lgan qo’shma 
so’zlar turlariga kiradi. Rang va narsa umumlashmasidan 
redwood–
daraxt nomi
, 
bluebells
–
gul nomi
kabi qo’shma so’zlar guruhi mavjud bo’ldi. Ekin va 
dalazor/ekinzor konseptlarining qo’shilishidan 
cornfield va cornflower
gul nomi
ga oid differensial semalar bor. Demak yuqoridagi o’simlik nomi arxisemasidan 
paydo bo’lgan kognitiv modellar integral semalar paydo bo’lishiga asos bo’lgan. 
Undan kelib chiqqan differensial semalar esa biz o’sha o’simlik nomini aytganimiz 
bilan ong ostida paydo bo’ladigan aniq ko’rinishdir. Masalan, 
tiger’s jaw
O’SIMLIK 
NOMI 

---

deyilganda inson ongiga birinchi bo’lib sherning og’ziga o’xshagan 
gulning 
differensial semasi paydo bo’lishidir.
O’zbek tilida ham bunday qo’shma so’zlarning kognitiv modeli mavjud 
bo’lib, ularni quyidagi sexemada ko’ramiz (qarang: chizma 3.2): 
Chizma 3.2. O’zbek tilida o’simlik nomiga kiruvchi kognitiv modellar 
Hayvon Tana qismi
Tana qismi Hayvon
Yeydigan narsa 
O’simlik nomi 
Raqam Tana qismi 
O’zbek tilidagi o’simlik nomi arxisemasi doirasidagi gul va o’t–o’lan 
integral semalari quyidag komponentli differensial semalarni umumlashtiradi: 
Hayvon
Tana qismi 
O’simlik nomi 
Yeydigan narsa 
Raqam
Hayvon bilan tana qismi konseptlarining umumlashmasidan 
bo’tako’z
– 
gul 
nomi va 
laylaktumshuq
– 
o’t o’lan
integral semalariga kiruvchi qo’shma so’zlar 
shakllanadi. Hayvon va yeydigan narsa konspetlarining birikishi natijasida
 
kanakunjut–, ilonjiyda (chilonjiyda)–