O’zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti turdali toshmirzayevich malikov

 
Narsa va hodisalarga xos maxsus tomonlar, xususiyatlar birligi „xususiylik" 
kategoriyasida ifodalanadi.
 
,,Xususiylik“ kategoriyasi narsa va hodisalardagi 
alohidalik va umumiylik kabi tomonlar o’rtasidagi alohidalikka nisbatan umumiy, 
umumiylikka nisbatan alohida bo’lgan tomonlar, belgilar, xususiyatlar va 
aloqadorliklarni ifodalaydi. 
Bir butun borliqdagi hamma narsa va hodisalarga xos bo’lgan tomonlar, belgi va 
xususiyatlar eng umumiylikdir.
 
Eng umumiylik hajm jihatdan boshqa kengaytirib 

---

112 
bo’lmaydigan universal tushunchadir. Masalan: 
Axmad —> odam —> tirik mavjudot, 
nihoyat —> materiya
—
borliq.
,,Borliq“ tushunchasi bu yerda eng umumiylikdir. 
Yakkalik, xususiylik va umumiylik bir-biri bilan o’zaro dialektik munosabatda 
boiadi. Binobarin, yakkalik bilan umumiylik xususiylik orqali bog’langan bo’lib, ular 
o’zaro aloqadorlikdadir. Xususiylik yakkaliklardan tashkil topib, umumiylikni 
alohidalik bilan bog’laydi, umumiylik esa, yakkaliklardan ajralgan holdabolmaydi, 
balki yakkaliklarning umumiy xususiyatlari, belgilari, tomonlari, bog’lanishlari 
shaklida har bir yakkalikning o’zida mavjud boiadi. Demak, har bir konkret narsa va 
hodisa yakkalik, xususiylik va umumiylikning birligidan iboratdir. 
Yakkalik, xususiylik va umumiylik dialektikasi shundan iboratki, maium 
sharoitda yakkalik xususiylikka, xususiylik umumiylikka va aksincha, ular bir-biriga 
o’tishi mumkin. Obektiv olamda har qanday yangilik dastlab yakkalik sifatida paydo 
boiib, so’ngra u o’sib, rivojlanib xususiylik va umumiylik xarakterini kasb etadi. 
Lekin, bundan har qanday yakkalik xususiylikka, xususiylik esa umumiylikka 
o’taverar ekan, degan fikr yuritmaslik kerak. Bunday bo’lishi uchun har bir yakkalik, 
xususiylik va umumiylik taraqqiyotning asosiy tendensiyasiga mos kelishi shart. 
Yakkalik, xususiylik va umumiyliklarning o’zaro bog’lanishlarini dialektik nuqtayi 
nazardan tushunish obektiv voqelikni to’g’ri bilish uchun juda muhimdir. Chunki, 
insonning borliqni bilishi ham yakkalikdan xususiylikka va undan umumiylikka 
borishdan iboratdir. Bu umumiylikni biz narsa va hodisalarni ularda ifodalanuvchi 
yakkaliklar va xususiyliklarni bilish orqali anglab yetamiz.