Юлдашeв А. Сирожиддинов И. Хусаинов М

декабрда 1192-сон билан рўйхатдан ўтган «1 январ ҳолати бўйича 
асосий фондларни ҳар йили қайта баҳолашни ўтказиш тартиби 
тўғрисида» ги Низомга амал қилинади. 
1 январ ҳолати бўйича асосий фондларни ҳар йили қайта баҳолаш 
олдинги қайта баҳолаш натижасида олинган объектларнинг дастлабки 
(тиклаш) қийматидан, йил давомида келиб тушган асосий фондлар бўйича 
эса харид қилиш қийматидан келиб чиқиб амалга оширилади. 
Низомга биноан асосий воситалар бухгалтерия ҳисобига қабул 
қилингандаги уларнинг дастлабки қийматини ўзгартирадиган операцияларга 
қуйидагилар киради: 

---

132 
- белгиланган тартибга асосан вақти - вақти билан ўтказиладиган қайта 
баҳолаш (қўшимча баҳолаш, арзонлаштириш);
- асосий воситалар объектларини қуриб битказиш, қўшимча жиҳозлаш: 
- реконструкция қилиш, замонавийлаштириш; 
- қисман тугатиш. 
Низом қуйидаги асосий воситалар объектларини қайта баҳолашни 
назарда тутади: 
- корхона мулкида унинг хўжалик юритишида, тезкор бошқарувда ва 
узоқ муддатли ижарада (лизингда) бўлган, уларнинг техник ҳолатидан 
қатъий назар;
- ишлаб турган ва фойдаланилмайдиган, консервацияда бўлган; 
- ҳисобдан чиқаришига тайёрланган, лекин белгиланган тартибда 
тегишли ҳужжатлар билан расмийлаштирилмаган; 
- тугалланмаган қурилиш объектлари ва ўрнатиш учун мўлжалланган 
ускуналар. 
Ер участкалари ва табиатдан фойдаланиш объектлари сингари асосий 
воситалар объектлари қайта баҳоланмайди. 
Молия йили давомида қайта баҳолаш Республика Ҳукуматининг 
қарори ва корхона мол-мулки эгалари (муассислари) нинг қарори билан 
амалга оширилиши мумкин .
2002 йилдан бошлаб мулкчилик шаклидан қатъий назар барча 
корхоналар 1 январ ҳолатига ўзларининг асосий воситаларини йиллик қайта 
баҳолашга мажбурлар. Мазкур қоида Вазирлар Махкамасининг 2001 йил 31 
декабрдаги 
2002 
йилги 
«Ўзбекистон 
Республикасининг 
асосий 
макроиқтисодий кўрсаткичлари прогнози ва Давлат бюджетининг 
параметрлари тўғрисида» 490-сон қарори билан қонунлаштирилган. 
«1 январь ҳолати бўйича асосий фондларни хар йили қайта баҳолашни 
ўтказиш тартиби тўғрисида» ги Низом асосий воситалар қийматини қайта 
ҳисоблашнинг иккита усулини назарда тутади: 
- 1 январга шаклланган, баҳоланаётганларига айнан ўхшаш бўлган, 
янги объектларга ҳужжатлар асосида тасдиқланган бозор нархлари бўйича 
объектлар қийматини бевосита қайта баҳолаш; 
- асосий фондлар турлари бўйича ва уларнинг харид қилиш даврларига 
боғлиқликда табақаланган асосий фондлар қийматини ўзгартириш