Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
137
yo‘q. Dehli, Agra, hatto uzoq Bihar va Bangoladan Kobulga, Humoyun saroyiga eski 
qadrdonlaridan xat-xabarlar, vakillar kelib turibdi. O‘sha yoqlarda bir-biri bilan hokimiyat 
talashib, el-ulusning boshiga behisob baxtsizliklar keltirayotgan Ahmadxon va Odilxon 
surlarning zulmidan bezor bo‘lgan odamlar Humoyunni tezroq Hindistonga qaytishga va 
o‘z tarafdorlarini bu balolardan qutqarishga undaydilar. Humoyunning o‘zidagi eng zo‘r 
istak ham shu. Ammo yoshi qirqdan oshib, mulohazakor bo‘lib qolgan Humoyun hali 
Hindga qaytishi uchun fursat yetilmaganini, tarix qozoni yana uzoq qaynashi kerakligini 
sezadi. Islomshoh ming urinsa ham to‘xtatolmaydigan ichki bir nurash xuddi tog‘ 
yonbag‘rining asta-sekin ko‘chishiga o‘xshab, Sherxon tuzgan davlatni ichdan yemib 
bormoqda. Buni Humoyun Hindistonga maxfiy tarzda borib kelayotgan o‘z 
mushriflarining axborotidan bilib turibdi. Bu ichki nurash o‘z ishini qilib bo‘lguncha 
Humoyun shoshmasdan kuch to‘playdi va qulay vaziyatni sabr-bardosh bilan kutadi. 
____________ 
* H o l — bu yerda qaror topish, maqsadga yetish. 
* F o r i g‘ — ozod bo‘lish, tashvishdan qutulish; bol — dil, jon; f o - r i g‘ b o l — dil-u jonning ozod bo‘lishi. 
* S o l g‘ a s ye n — «baridan voz kechgaysen» ma’nosida. 
* Necha nafsingga bo‘lursen tob’e? 
Necha umringni qulursan zoye’. 
* * * 
Bahor suvlaridan loyqalanib oqayotgan Kobul daryosining shovullashi O‘rta* bog‘dan 
baralla eshitilib turadi. Chorchamanlari va marmar ko‘shklari Bobur tomonidan 
rejalashtirilgan bu markaziy bog‘ning nomini ham uning o‘zi qo‘yib ketgan. Bu bog‘ning 
qizg‘ish qum to‘shalgan orasta yo‘lkalarida ko‘kaldoshlari bilan chopib o‘ynab yurgan olti 
yashar Akbar: 
— Adham, Aziz, kelinglar «Bayramxon» o‘ynaymiz, — deb qoldi. 
Bu o‘yninni uch o‘rtoqdan boshqa hech kim bilmaydi. Otasining beklari orasida Akbarga 
eng yoqadigani Bayramxon. Otasidan ham bu odam to‘g‘risida ko‘p g‘aroyib hikoyalar 
eshitgan. Bayramxon hozir Qandahorda, Kobulga kam keladi. Lekin har kelganda 
Akbarga fil suyagidan va sandal daraxtidan yasalgan g‘alati o‘yinchoqlar sovg‘a qiladi. 
Bir marta mana shu bog‘da u Akbarga va ko‘kaldoshlariga qilichbozlikdan saboq ham 
berdi. O‘shanda Akbar o‘z otasining ikki qo‘llab qilich chopishini, Elbrus tog‘ida ov 
paytida Yoqub Sherafkan bilan bo‘lgan xatarli jangda chap qo‘l bilan qilich urib qanday 
g‘olib chiqanini aytib berdi. 
Bayramxonning bu hikoyasi Akbarga shunday ta’sir qildiki, u ham o‘ng qo‘lini 
belboqchasi bilan yonboshiga bog‘latib qo‘yib, bo‘yiga yarasha yog‘och qilichini chap qo‘li 
bilan ishlatishga o‘rgandi. Hali qo‘li qotmagan yosh bola uchun chap qo‘lini ham o‘ng 
qo‘liday yaxshi ishlatishga o‘rgatish uncha qiyin emas edi. Shundan keyin tengdosh-
ko‘kaldoshlari orasida Akbar yog‘och qilichni hammadan yaxshi chopadigan bo‘ldi. 
Bayramxonga ixlosi ortib, uni: 
— Xonbobo! — deb ulug‘ladi. 
Soqoli Humoyunnikidan oqishroq va bo‘liqroq, yoshi ham kattaroq bo‘lgan Bayramxon 
bolaning topag‘onligidan zavq qilib kuldi: 
— Shahzodaga bobo bo‘lish ham katta sharaf! Mayli, meni xonbobo deyvering. 
Shundan keyin Adham bilan Aziz ham Bayramxonni «xonbobo» deb ataydigan bo‘ldilar 
va undan o‘z sarguzashtlarini aytib berishini iltimos qildillar. Shoirlikda so‘z ta’sirini 
oshirib o‘rgangan Bayramxon og‘zaki hikoyani ham juda maroqli qilib aytar edi. Ayniqsa, 
uning Sherxonga qanday asir tushgani, so‘ng Abulqosim Jaloyir uni qanday qutqargani 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov