www.ziyouz.com kutubxonasi
119
solib portlashidan ko‘tarilagn havo to‘lqini o‘ng qadamcha joyda turgan Sherxonga
toshday qattiq urildi va uni tepalikdan pastka itqitib yubordi. Juda qattiq yiqilgan
Sherxon hushidan ketdi. Portlash paytida yonib ketgan yog‘och, kigiz va charm
parchalari uning ustiga alanga bo‘lib yog‘ilib tusha boshladi. Sherxon kiyimlariga
ilashgan olovning achchiq og‘rig‘idan xiyol hushiga kelib, ko‘zini ochdi. Olov uning
qoshlarini va soqolini ham yamlab yeb kela boshladi. Sassiq tutunda nafas olib
bo‘lmaydi. U qo‘li bilan yuzini olovdan to‘smoqchi bo‘ldi, shunda yenglari ham
yonayotganini ko‘rdi-yu, so‘nggi najotni yerdagi tuproqdan izladi. Yerga ag‘anab, yuzini
tuproqqa bosganicha yana hushidan ketdi...
Sherxonning yon-veridagi qo‘riqchilari ham borut omborining portlashidan halok bo‘lgan
edi. Uzoqroqda bo‘lgan va sog‘ qolgan odamlar nima voqea bo‘lganini fahmlab,
yordamga kelgunlaricha Sherxon kuyib, halok bo‘lgan edi...
Sherxon yoshi oltmishdan oshgach, tug‘ilgan yurti Sasaramda chiroyli ko‘l o‘rtasidagi
orolga o‘zi uchun salobatli marmar maqbara qurdirgan edi. Uni o‘sha maqbaraga dafn
etdilar. Ammo Qalanjar devoridan qaytgan o‘q faqat borut omborini emac, Sherxon
merosxo‘rlarining o‘zaro inoqligini ham portlatib yuborganday bo‘ldi.
Sherxonning katta o‘g‘li Odilxon janglarda ishtirok etmagan bo‘lsa ham, Agrada o‘zini
otasining o‘rniga shoh deb e’lon qildi. Biroq boshqa bir qancha amirlar Sherxonning
o‘rtancha o‘g‘li Jalolxonni valiahd deb tan oldilar. Faqat Sherxonning eng mashhur
lashkarboshilaridan Havasxon Sirhindda Jalolxonga qarshi isyon ko‘tardi. Panjob hokimi
Haybatxon ham Jalolxonni tan olmadi. Jalolxon Islomshoh degan yangi nom bilan taxtga
chiqdida, Havasxon va Haybatxonlarga qarshi urush boshladi.
Chunorda Sherxonning kuyovi Ahmadxon sur, Bangolada Ibrohim sur va yana boshqa-
boshqalar yagona davlatni parchalab, o‘zlaricha mustaqil podsho bo‘lish harakatiga
tushdilar.
Sherxon besh yil taxtda o‘ltirib, zo‘r shiddat va sur’at bilan tuzgan yangi davlat o‘zaro
urushlarda, ichki nizolarda o‘shanday shiddat va sur’at bilan parchalanib keta boshladi.
_____________
* A sh o k a — Eramizdan oldingi III asrda o‘tgan va butun Hindiston yarim orolini birlashtirib, yagona davlatga aylantirgan podsho.
* J a v h a r — ayollarnnig o‘zlarini qilich tig‘iga tutib o‘ldirish odati.
* M u r ch a l — tosh, tuproq, yog‘ochlar yordamida yasaladigan sun’iy tepalik, ko‘tarma.
* O‘ t t i z m a n — yigirma to‘rt kilogramm.
* S a v r n i n g o‘ r t a s i — 7-, 8-mayga to‘g‘ri keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |