Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

3.5.2. Çeviri etkinliği (13. ve 16. yüzyıl)  
Batı’da 13. yüzyıldan başlayarak 16. yüzyılın sonuna kadar süren çeviri 
etkinliği, sadece Yunanca ya da Latince kaynak metinleri Arapça çeviri-
leriyle karşılaştırmakla kalmaz, bunun yanı sıra dönemin bilgin, düşünür 
ve yazarlarına eytişimsel (diyalektik) düşünmenin kapılarını da açar. Her 
ne kadar sözkonusu dönemin üniversitelerinde Aristoteles’in dinle çeliş-
meyen yorumları öne çıkartılıp, Platon'un “
Res Publica
” gibi soyut düşün-
ceye yol açan yapıtları yasaklansa da, yoğun çeviri etkinliği, Yunanca ve 
Latince gibi dillerin bilim dili olarak öğrenilmesine yol açmış ve ana kay-
naklara erişim olanağı sağlanmıştır. Galileo, Kepler, Leonardo da Vinci, 
Bacon ya da Montaigne gibi bilim adamı, düşünür ve yazarların bu kay-
naklara ulaşabilmesi ise, onların doğa bilimlerine ya da görgül bilimlere 
yönelmelerine yol açmıştır. Bu bilim adamlarının  Orta Çağın spekülatif 

---

 
67 
bilim anlayışından Antik çağın doğa’ya dayalı bilim anlayışına dönmele-
rinde ise, çeviri etkinliğinin rolü vardır. Şöyle ki, çeviri ediminin, sorgu-
lama, karşılaştırma, açımlama ve çözümlemeye yönelik devingen süreci, 
tüm yasaklamalara karşın, bilgin, düşünür ve yazarları soyut ve eleştirel 
düşünmeye  zorlamıştır.  Kuşkusuz  bunda,  Homeros’un  destanlarının  ve 
Martin Luther'in (1483-1546) İncil çevirisi ve tartışmalarının da belirle-
yici rolü olmuştur. Belleğin sözlü geleneğin kalıplarına dayanan işleyişi-
nin yoğun çeviri etkinliği sonucu aşılmasıyla birlikte, günümüz bilim ve 
düşünce dünyasının da temelleri atılmıştır.