Biokimyo pmd

Ichakda aminokislotalarning so‘rilishi

Oqsil gidrolizining mahsulotlari oshqozon-ichak yolidan asosan

erkin aminokislotalar korinishida soriladi. Aminokislotalar so‘rilishi

maxsus transport tizimlari ishtirokida kechadi. Bu jarayon faol transport

bo‘lib Na

+

 gradiyenti bo‘lishini talab qiladi va Na,K-ATF-aza ishtirokida

bo‘ladi. Aminokislotalarni tashish uchun taxminan 5 spetsifik

transporterlar mavjud:

 - neytral alifatik aminokislotalar uchun;

 - siklik aminokislotalar uchun;

 - asosiy aminikislotalar uchun;

 - kislotali aminokislotalar uchun;

 prolin uchun.

Bunda aminokislota Na

+

 bilan birikkan holda ichak epiteliysi

membranasidan o‘tadi (simport usuli), Na

+

 esa hujayradan ATF-aza

yordamida chiqarilib yuboriladi. Aminokislotalarni ikkinchi tashish

usuli  

γ

-glutamiltransferaza fermenti ishtirokida kechadi. Glutation uning

kofermenti hisoblanadi. Birinchi bosqichda glutationning 

γ

-glutamil

qoldig‘i tashilayotgan aminokislotaga birikadi, hosil bo‘lgan dipeptid

esa hujayra ichiga o‘tadi. Ikkinchi bosqichda dipeptiddan erkin

aminokislotani ajralishi kuzatiladi, glutation esa resintezlanadi.

Ichakda juda oz miqdorda dipeptidlar va gidrolizmanmagan

oqsillarni pinositoz yoli bilan so‘rilishi kuzatiladi va hujayra lizosomalari

ta’sirida gidrolizlanadi. Chaqaloqlarda proteolitik fermentlar faolligining

sustligi va ichak shilliq qavatining o‘tkazuvchanligining yuqoriligi natriv

oqsillarni so‘rilishi va shuning natijasida organizmning sezuvchanligini

oshishi kuzatiladi. Bu esa ovqat allergiyasini kelib chiqishiga sabab

bo‘ladi.

---

265