Biokimyo pmd

22-jadval

Me’da shirasining tarkibi

Solishtirma og‘irligi

                           1,006-1,009

pH                                                                1,5-2,0

Suv

                                                   99,0-99,2%

Quruq qoldiq

                                       0,8-1,0%

Organik moddalar                                         0,4-0,5%

Xloridlar (xlorid k-ta va uning tuzlari)          0,5-0,65%

Xlorid k-ta umumiysi

                            0,45-0,6%

Erkin xlorid k-ta                                         0,2-0,5%

Boglangan xlorid k-ta

                            0,04-0,08%

Oqsil

                                                    0,4%

---

260

Me’da bezlarining asosiy hujayralarida pepsinning o‘tmishdoshi

pepsinogen oqsil sintezlanadi. Uning molekulyar og‘irligi 40000.

Pepsinogen polipeptid zanjiri pepsin (molekulyar massasi 34000),

pepsin ingibitori (molekulyar massasi 3100) va qoldiq polipeptiddan

iborat. Pepsin ingibitori lizinni 8 qoldig‘i va argininni 4 qoldig‘ini tutgani

uchun kuchli asos xususiyatiga egadir. Me’da bezlarining shirasida

pepsinogendan molekulasining 42 ta aminokislota qoldig‘ini o‘z ichiga

oladigan N-uchli qismi ajralib chiqadi. Oldin polipeptid qoldiq ajraladi,

so‘ng ingibitorni ajralishi kuzatiladi. Qolgan qismining konformatsion

tarzda qayta qurilishi natijasida faol markaz yuzaga keladi. Pepsin

fermenti hosil bo‘ladi. Pepsinogenning pepsinga aylanishi xlorid kislota

yoki pepsinning oz ta’siri bilan, yani autokatalitik yo‘l bilan borishi

mumkin.

                                                 HCI

Pepsinogen    —

→

     pepsin (asta-sekin)

                                              pepsin

Pepsinogen     —

→

          pepsin (tez)

Xlorid kislota ishtirokida yuzaga chiqadigan reaksiya asta-sekin

rivojlanadi. Holbuki, autokatalitik jarayon juda tez o‘tadi. Shunday qilib

xlorid kislota ishtirokida hosil bo‘lgan biroz miqdorda pepsin me’da

shirasi ajralib chiqqandan keyin ko‘p otmay pepsinogen qolgan

qismining tezgina pepsinga aylanishiga olib keladi.

Pepsin peptid zanjirining uchlaridan olisdagi peptid bog‘larini

gidrolizlaydi, bunday peptidgidrolazalar