Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика

4 – амалий машғулот 
БОЛАЛАР ЖАМОАСИ БОЛА ШАХСИНИ 
ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ МУҲИМ ШАРТ- ШАРОИТЛАРИ 

---

96 
б) жамоани шакллантириш, унинг ҳар бир аъзосини индивидуал 
ривожлантириш;
в) 
тарбияланувчилар 
амалий 
фаолиятининг 
доимий 
равишда 
мураккаблашиб бориши.
Тарбиячи жамоа аъзоларининг биргаликдаги фаолиятини ташкил этар 
экан, жамоа аъзоларининг ижобий тажрибага қўшиш имконини берадиган 
ўзаро муносабатларини шакллантиришга таъсир этадиган шакл ва методлардан 
фойдаланади. Мактабгача тарбия ёшидаги болалар жамоаси машғулотларнинг 
умумийлиги ва ўзаро муносабатларнинг муайян тизими туфайли бирлашган 
болалар гуруҳидир. Унинг шаклланиши бутун тарбиявий жараённинг натижаси 
бўлиб, тарбияланувчилар ҳаёти ва фаолиятини тўғри ташкил этишга боғлиқ 
бўлади. Демак, инсон хулқидаги ижобий сифатлардан бири кишилар жамоасига 
қўшила олиш ва ўша жамоа аъзолари орасидан муносиб ўрин олишдир. Бу ҳар 
бир кишидан юқори савия ва одоб-ахлоқни талаб этади. Кишининг одоби, 
билими, жисмоний камоли, жамоа ичида тез кўрина бошлайди. Бола ёшлигидан 
бошлаб ўзида бошқалар билан, болалар жамоаси билан мулоқотга эҳтиёж 
сезади. Аммо кичкина бола жамоани ўзи танлай олмайди. У бирон жамоага 
шароит тақозоси билан келиб қолади. Бола яшаётган жамоа жозибали этиб 
ташкил қилинса, бола бундай жамоада ўзини эркин сезиши мумкин. Бунинг 
учун эса жамоа мазмунан бой, ундаги ўзаро муносабатлар инсонпарварликка 
асосланган бўлиши муҳим. Жамоани шакллантиришда жамоа аъзолари ва 
уларнинг фаолиятларига қўйиладиган ягона талаблар муҳим аҳамият касб 
этади. Айниқса, болалар томонидан ўз-ўзини бошҳариш жамоа аъзоларидан 
айримлари бошқасидан устун келишига йўл қўймаслиги керак. Шу боис, 
тарбиячи болаларни мақсадга мувофиқ фаолият юритишини назорат қилиб 
бориши лозим. Демак, тарбиячи бола билан амалга оширадиган якка 
тарбиядаги ишларни уюштиришда маълум шарт- шароитларга риоя қилиши 
лозим. Масалан, якка тарбиядаги суҳбатлар, машғулотлар, расм ва китобларни 
кўриш, дидактик ўйинлар эрталабки соатларда, сайрда кечки соатларда ўтилса, 
мақсадга мувофиқ бўлади. Болалар билан қандай ишлар олиб бориш 
тарбиячининг умумий режасида кўрсатилиши керак. Олиб борган кузатишлари 
натижа ва хусусиятларини тарбиячи ўзининг кундалик дафтарига ёзиб боради.