“Педагогика назарияси” ва “Педагогика тарихи” фанларини ўқитиш бўйича ўқув-методик мажмуа

 
163.
 
“Лавҳлар уйи” қандай муассаса саналган? 
“Лавҳлар уйи”
 
эрамиздан аввалги III асрнинг бошида Олд Осиёда, қадимги 
Шумер давлатида ташкил топган дастлабки таълим муассасаси саналган. 
“Лавҳлар уйи” (шумерчада – эдублар)да ўқитиш ишлари лойдан ясалган лавҳ 
(тахтача кўринишидаги лой лавҳлар) ёрдамида олиб борилган.
 
 
164.
 
“Лавҳлар уйи”да ўқитувчи қандай вазифани бажарган? 
Кичик ҳажмдаги “Лавҳлар уйида” биргина ўқитувчи фаолият олиб борган 
бўлиб, унинг мажбуриятлари мактабни бошқариш, ўқувчилар ўқиш-ёзишни 
ўрганадиган лавҳ-моделларни тайёрлаш ҳамда машқларни лавҳаларга ёзишдан 
иборат бўлган. Бир қадар катта “Лавҳлар уйлари” ёзишни, ҳисоблашни, расм 
чизишни ва бошқаларни ўргатадиган алоҳида ўқитувчиларга эга бўлган. Бу 
каби таълим муассасаларида махсус бошқарувчи, тартиб ва интизомни назорат 
қилувчи шахслар ҳам фаолият олиб боришган. Таълим олиш пулли бўлиб, 
ўқитувчининг иш ҳақи унинг обрўсига боғлиқ бўлган. 
“Лавҳлар уйи”нинг ўқувчилари ўқиш, ёзиш, санаш, миххат ёзувидаги 
белгилар, ҳаётий воқеликлар, эртаклар, афсоналарни ёдлаш, турли иморатларни 
қуриш, савдо-сотиқни ташкил этиш, юридик ва бошқа ҳужжатларни юритиш, 
ер майдонларини ўлчаш, мулкни бўлиш, материал, металл, ўсимликларни 
ажрата билиш, коҳинлар, чўпонлар ва ҳунармандларнинг сўзларини тушуна 
олиш каби билим, кўникма ва малакаларни ўзлаштирганлар. 
“Лавҳлар уйи”нинг битирувчиларига алоҳида талаблар қўйилган. Улар 
арифметик амалларни бажариш, ёзиш, қўшиқ куйлаш ва мусиқа асбобларида 
куйлар чалиш, қурбонлик келтириладиган маросимларни уюштириш, турли 
вазиятларни муҳокама қилишга доир кўникма-малакаларини пухта ўзлаштира 
олган бўлишлари зарур эди.
 
165.
 
“Билимлар уйи” қачон пайдо бўлган? 
Эрамиздан аввалги II асрнинг 1-ярмида таълим-тарбияда асосий ролни 
сарой 
ва 
ибодатхоналар 
ўйнай 
бошлади. 
Саройлар 
ўзларининг 
ибодатхоналарига эга бўлган. Ибодатхоналарда эса лавҳлар сақланадиган 
бинолар мавжуд бўлган. Бу каби мажмуалар “Билимлар уйи” деб номланган.