“Педагогика назарияси” ва “Педагогика тарихи” фанларини ўқитиш бўйича ўқув-методик мажмуа

 
149.
 
Ибтидоий тарбияда болалар жазоланганми? 
Ибтидоий тарбияда жазолаш методи ҳам қўлланилган. Бироқ, жазолаш 
оғир жисмоний жазо даражасида бўлмаган. Энг ёмон вазиятларда болаларнинг 
юзларига, тананинг ихтиёрий жойига тарсаки, шапалоқ урилган. Ёки жисмонан 
жазолаш билан (боланинг изидан таёқ билан ерга уриш тарзида) қўрқитилган.
 
150.
 
Болаларни тарбиялашда уларни жисмонан жазолаш қачондан 
оммалашган? 
Болаларни жисмонан жазолаш жамиятнинг табақалашуви ва ижтимоий 
зиддиятлар кучайган давр (эрамиздан аввалги IX-VIII асрлар)дан бошлаб кенг 
оммалашган. Худди шу даврда болаларга таълим бериш, уларни тарбиялашда 
тез-тез жисмоний жазолар қўлланила бошланган.
 
151.
 
Таълим-тарбияга табақавий ёндашув қачон юзага келган? 
Эрамиздан аввалги IX-VIII асрларда Кичик, Олд ва Марказий Осиёда 
ибтидоий тузумнинг ижтимоий ҳамда мулкий жиҳатдан табақаланиши рўй 
берган. Асосий ижтимоий бўғин оила бўлиб қолган. Бу жараён тарбиянинг ғоя 
ва мазмунини ҳам ўзгартирган. Жамоанинг умумий, ўзаро тенгликка 
асосланган, назорат қилинадиган тарбияси табақавий-оилавий тарбияга 
айланиб борган.
 
152.
 
Таълимнинг табақалашуви нималарда кузатилган? 
Таълимнинг табақлашуви турли табақа вакиллари – доҳий (етакчи)лар, 
коҳинлар, жангчилар ва жамиятнинг бошқа вакилларининг фарзандлари 
тарбиясида кескин фарқлар юзага келганлигида кўзга ташланган. Агарда доҳий 
(етакчи)лар, коҳинлар, жангчиларнинг фарзандлари махсус мактабларда 
ўқитувчилар, тажрибали кишилар томонидан ўқитилиб, уларнинг таълими 
изчил ташкил этилган бўлса, жамиятнинг бошқа аъзолари фарзандларининг 
таълим-тарбиясида изчиллик, мунтазамлик деярли таъминланмаган. Уларнинг 
таълим-тарбияси вақт, зарурият, ота-оналарнинг имкониятлари асосида ташкил 
этилган.