“Педагогика назарияси” ва “Педагогика тарихи” фанларини ўқитиш бўйича ўқув-методик мажмуа

146.
 
“Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган спорт устози” 
фахрий унвонига кимлар муносиб деб топилади? 
“Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган спорт устози” фахрий 
унвони Олимпиада ва Осиё ўйинларининг, жаҳон, Осиё чемпионатларининг, 
биринчиликларининг, А гуруҳидаги бошқа халқаро мусобақаларнинг, 
Олимпиада олди ўйинлари ёки ногиронлар умумжаҳон чемпионатларининг 
чемпионлари ва совриндорларини тайёрлаган, шунингдек, жисмоний тарбия ва 
спортни ривожлантиришда алоҳида хизмат кўрсатган спорт устозларига 
берилади. Мустақиллик йилларида таълим соҳа ривожига қўшган ҳиссаси ва 
фидокорона меҳнати учун 25 нафар мураббий-педагоглар “Ўзбекистон 
Республикасида хизмат кўрсатган спорт устози” фахрий унвони қўлга киритган. 
II БЎЛИМ. ТАРИХИЙ ТАРАҚҚИЁТ ВА ПЕДАГОГИК
ФАОЛИЯТНИНГ ТАКОМИЛЛАШУВИ 
 
147.
 
Ибтидоий жамоа тузумида тарбия қандай ташкил этилган? 
Ибтидоий жамоа тузумида кишилар ўртасида ижтимоий-иқтисодий 
табақаланиш бўлмаганлиги сабабли жамоанинг барча аъзолари тенг мавқега эга 
бўлишган. Хусусий мулк мавжуд бўлмаган, жамоа аъзоларининг барчаси 
биргаликда меҳнат қилишган. Меҳнат жисмоний ва ақлий меҳнат тарзида 
гуруҳланмаган. Барча болаларга бир хил тарбия берилган. Тарбиянинг мазмуни 
жуда оддий бўлиб, асосан, болалар териб-термачлаб кун кечириш, йиртқич 
ҳайвонлардан ўзини ўзи ҳимоялаш, жамоа билан биргаликда ов қилиш 
кабиларга ўргатилган.
 
148.
 
Ибтидоий тузум давридаги тарбиянинг ташкил этилишида 
қандай омиллар инобатга олинган?
*
 
Ибтидоий жамоа тузумига хос хусусият гуруҳли, жамоавий тарбиянинг 
бошланиши саналади. Бу даврдаги тарбия барчани бирдек кундалик ҳаётга 
тайёрлаган. Тарбиянинг табақаланишида фақат икки ҳолат – ёш ва жинс 
инобатга олинган.
 
Ибтидоий тузум даврида мавжуд тажрибаларни болалар ва ёшларга 
беришда бажариб кўрсатиш усулидан самарали фойдаланилган. Ёши катта, 
тажрибали кишилар болаларга овда ишлатиладиган таёқларни ушлаш, 
ўлдирилган ҳайвоннинг терисини шилиб олиш, истеъмол қилинадиган 
ўсимликларни излаб топиш ва териш каби меҳнат фаолиятини бевосита 
бажариб кўрсатиш орқали болаларга ҳаётий билимларни бериб борганлар. 
Катталарнинг болаларга ҳиссий-психологик таъсир кўрсатишининг асосий 
усули бу – бирор-бир иш-ҳаракатни механик такрорлаш бўлган. Ибтидоий 
тарбияда болалар фаолиятини маъқуллаш, алоҳида болани тенгдошларига 
*
Тарихий даврлар бўйича таълим-тарбиянинг ўзига хос жиҳатларини ёритишда 
А.Н.Журинский томонидан яратилган “Педагогика тарихи” (“Истоия педагогики”) номли 
ўқув қўлланмасидан фойдаланилди.

---

32 
ўрнак қилиб кўрсатиш каби рағбатлантириш методларидан фойдаланилган.