Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3-расм. Пойабзал излари, ходиса жойидан 

олинган изнинг қолипи ва текширилувчи 

пойабзал рақамлар билан бир хилдаги 

белгилар кўрсатилган 

4-расм. Оёқ излар йўлкаси 

(ҳарфлар билан ўлчов белгилари 

кўрсатилган) 

---

 

84 

 

 

 

 

Buzish qurollaridan qolgan izlar 

 

Jinoyatchilar  binolarga  kirish  maqsadida  turli  to‘siqlarni  buzib, 

qulflarni  turli  usullarda  ochish  va  shikastlash  yo‘lidan  foydalanadilar. 

To‘siqlar  o‘z  xususiyati,  tuzilishi  va  vazifasi  bo‘yicha  turlicha  bo‘ladi. 

Jinoyatchilar  turli  predmet  –  asboblarni  jumladan,  yog‘och,  temir, 

shishalarni  qurol  sifatida  ishlatadilar.  Masalan:  duradgorlik,  slesarlik 

asboblari,  uy-ro‘zg‘or  va  xo‘jalikda  ishlatiladigan  qurollar,  qulflarni 

buzib ochish uchun moslama kalitlar va boshqalar. 

Jinoyatchilar  ko‘p  hollarda  qulflarni  buzadilar  va  ba’zida  boshqa 

kalitga  o‘xshash  moslamalar  bilan  ochadilar.  Qulflarni  buzishda  ba’zan 

qulf  yopiq  ilingan  holda  to‘siq  bilan  birga  ko‘chirib  olinadi.  Moslama 

kalitlar va boshqa kalitning shakliga o‘xshash asboblar bilan ochilganda 

qulfning ichki qismida tirnalish, sirg‘alish kabi izlar hosil bo‘ladi. Qulfli 

to‘siq  buzilganda  qattiq  metall  buyum-asbob  bilan  qulf  biriktirilgan 

eshik-deraza kesakisini ajratadilar. Bunday hollarda to‘siqning o‘ng yoki 

chap  qismida  botiq  izlar  hosil  bo‘ladi.  Qulflar  avvalgi  holati 

o‘zgarmasdan ilingani bo‘yicha qoladi. 

 

E'tibor  qiling!  To'siq  bo'lgan  ob'ektlarning  barchasini  ikki  guruhga 

ajratish  mumkin:  1)  turli  shakl  va  tuzilishdagi  qulflar;  2)  qurilish 

to'siqlari  va  turli  moslamalar,  masalan,  seyf  qutilar,  buyum,  pul  va 

boshqa saqlash qurilmalari. 

Ma'lumot  uchun!  Osma  qulflarni  buzganda  turli  slesarlik  asboblar 

ishlatiladi. Ombur, nojovka (metall qirqadigan arra) kabilar bilan qulf 

bandi kesiladi yoki lom bilan siqib buzish quroli tekkan joylarda botiq 

yoki  yuzaki  izlar  hosil  bo'ladi.  qulfning  ichki  qismidagi  ba'zi  joylari 

(rigel,  prujina  tishlari)  zararlanadi  va  qulf  ?isman  ilingan  holda 

saqlanadi.  Eshik,  deraza,  devor  kabi  to'siqlar  buzilganda  sindirish, 

buzishga  moslashgan  asbob-predmetlarni  qo'llaydilar.  Metalldan 

yasalgan  qurilmalarni  (seyf,  shkaf  kabi)  buzishda  avtogen  asbobini 

ham qo'llaydilar. 

---

 

85 

Kesilish natijasida buzish qurollaridan ob’ektlarda ikki tomonlama 

iz  qoladi.  Qurol  eshik  oralig‘iga  kiritilgan  vaqtda  eshikning  o‘zida 

hamda  to‘sinida  iz  qolishi  mumkin.  Bunday  izlardan  ayniqsa  buzish 

qurolining  uchidan  qolgan  izlardan,  qurol  uchi  qismining  guruh 

mansubligini,  shaklini,  razmeri,  ba’zi  vaqtlarda  hatto  ularning  guruh 

mansubligi va aynan o‘zi ekanini aniqlash ham mumkin.