Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Qo‘l barmoq izlari 

 

Qo‘l (barmoq) izlari boshqa izlarga nisbatan ko‘proq uchrab turadi, 

chunki  inson  u  yoki  bu  harakatni  sodir  qilganda  qo‘l  bilan  ushlaydi, 

oladi va boshqa amallarni bajaradi.  

Esda tuting! Trasologiya bu - izlarning hosil bo'lish mehanizmini, iz 

hosil qiluvchi ob'ektlarning guruh va individual mansubligini 

aniqlash, izlarning aksini qidirib topish, qayd etish va tekshirish uchun 

qo'llaniladigan ilmiy-tehnika vositalari va metodlarini ishlab chiqish 

haqidagi ta'limotdir. 

E'tibor  qiling!  Daktilos  -  barmoq  ma'nosini  anglatadi.  Tergov 

amaliyotida  izlar  asosida  muayyan  shahsning  aynanligini  daktiloskopik 

tekshiruv yo'li bilan aniqlash alohida ahamiyat kasb etadi. 

---

 

78 

 

Qo‘ldan qoladigan izlarning ahamiyati izni hosil qiluvchi qo‘ldagi 

teri  tuzilishining  o‘ziga  xosligi  va  takrorlanmasligi  bilan  belgilanadi. 

Anatomiya fanining  ma’lumotlariga  binoan teri ikki qavat, ya’ni derma 

va epidermis qatlamlaridan iborat bo‘lib, derma ichki qatlami, epidermis 

esa tashqi qoplovchi teri qatlamini tashkil qiladi. Ichki qatlam (derma)da 

teri  tuzilishi  silliq  bo‘lmay  o‘ziga  hos  papillyar  (kashta)  tuzilishi  bilan 

tavsiflanadi.  Kashtalar  papillyar  chiziqlar  hosil  qilib,  ustki  qatlam  –  bu 

chiziqlarni takrorlaydi.  

 

Qo‘l  kafti,  barmog‘i  yoki  boshqa  joyi  zarar  ko‘rganda  ham 

(kuyish,  kesilish  va  boshqalar)  ustki  qatlami  ma’lum  bir  vaqt  o‘tishi 

bilan  to‘la  va  avvalgi  holatga  tiklanadi.  Faqat  terining  ichki  (derma) 

qatlami  chuqurroq  zararlansa,  papillyar  chiziqlari  shikastlanib  o‘rnida 

chandiq izlari hosil bo‘ladi. Bu  ma’lumotlar amaliy va nazariy jihatdan 

qator tadqiqotlar asosida tasdiqlangan. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ma'lumot uchun! qo'l izlarining ahamiyati inson qo'li barmoqining ohirgi 

bo'g'imlaridagi papillyar chiziqlarning individual, ya'ni har bir shahsning 

o'ziga  hos  hususiyatiga  ega  bo'lishi  va  bu  hususiyat  insonning  umri 

davomida o'zgarmas, mustahkam tasvirga egaligidadir. Terining tuzilishi 

insonning  homiladalik  davrida  shakllanib,  umri  bo'yi  o'zgarmay  va 

o'lgandan  so'ng  ham  to'liq  chirish  yuz  berganga  qadar  saqlanib  qoladi. 

Teri kashtasining hususiyati, undagi barcha alomatlar yig'indisi ikkinchi 

shahsda takrorlanmasligidadir. 

Barmoqdagi papillyar chiziqlar uch 

qismdan iborat 

 

 

kashtaning ichki shaklini chizib 

boruvchi chiziqlar 

 

 

kashtaning bazis chiziqlari 

 

 

ichki shaklning tashqari qismidagi, 

ya'ni yon atrofdagi chiziqlar 

 

 

Esda tuting! Kashtaning ichki chiziqlar oqimi atrof chiziqlar oqimi bilan uchraydigan joy 

delta deb nomlanadi. 

---

 

79 

 

Izlar  kashta  chiziqlarining  necha  oqimdan  iboratligiga  va  bu 

oqimlarning yo‘nalish shakliga qarab tasniflanadi. Barmoqdagi papillyar 

kashtalar  ana  shu  oqimning  yo‘nalishidagi  murakkabligiga  qarab  uch 

turga:  yoysimon,  sirtmoqsimon  va  aylana  shaklidagi  chiziqlarga 

bo‘linadi.