Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
410 - САВОЛ: 
ЎХШАШИГА ЯҚИНЛАШИШ ДЕГАНДА 
НИМАНИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Ўхшашига яқинлашиш – бу илмий тадқиқот 
ишидаги қўлга киритилган ахборотни тадқиқот йўналишига мос 
ва мавжуд бўлган ҳолатдагисига яқинлаштириш ёки ўхшашини 
топиш жараёнидир. Бундай ўхшашликдан олдинги маълум 
билимларнинг индукция ва дедукция тамойилларидан 
фойдаланиш имконияти туғилади. 
КЎРСАТМА: Ўхшашлик мезонини ифодаловчи ўлчамли 
кўрсаткичлар (параметрлар) ўхшаш жараёнлар (тизимлар, 
фигуралар, ҳодисалар ва ҳ.к) учун бир - биридан катта фарқ 
қилувчи қийматларни қабул қилиш мумкин. Бундай ҳолларда 
жараёнларни ўрганишда ўхшашлик коэффициентини аниқ 
билиш ва шу асосда хулоса чиқариш мақсадга мувофиқ бўлади. 
 
411 - САВОЛ: 
ҚУРИЛМА ЯСАШ – БУ ҚАНДАЙ 
ЖАРАЁН? 
ЖАВОБ: Қурилма ясаш. Айтайлик, деформация жараён-
ларини текширишга қурилма ясалади. Бу ерда тадқиқотчини 
қизиқтирган фикр, деформация жараёни кўргазмалигини 
таъминлаш ва намуналарнинг неча хиллиги бу қурилма жавоб бера 
олишлигини билиш. Аслида бу соҳадаги илмий ишланмада 
қуйидаги кўрсаткичлар мавжуд эди. Улар: қурилма қандай 
ўлчамда бўлиши; қурилма қандай материалдан ясалиши керак; 
қурилмаларнинг қандай намуналарини, синашдаги чидамлилиги 
даражаси ва ҳ.к. 
КЎРСАТМА: 1. Илмий тадқиқот ишини олиб боришда 
замонавий ҳаётий эҳтиёжларни қондириб бориш борасидаги 
илмий тадқиқот ишларига ҳаракат қилинг. 
2. Қилаётган ишингиз мавжудларини тўлдирсин, тўлиқ янги 
фикр ёки қарашни ҳал қилсангиз яна ҳам яхши бўларди ва бунда 
тадқиқотнинг индукция методидан фойдаланинг. 

---

284 
 
412 - САВОЛ: 
ҚАДРИЯТЛАРНИ ЎЗЛАШТИРИШ ДЕГАН-
ДА ҚАНДАЙ ЖАРАЁН ТУШУНИЛАДИ? 
ЖАВОБ: Қадриятларни ўзлаштириш. Ушбу муаммо ечимини 
топишда қатор оралиқ натижалар, яъни натижавий ечимлар керак 
бўлади. Улар: 

таълим олувчиларда қадриятлар тўғрисида фикр пайдо 
қилиш (қадриятлар йўналишларни қабул қилиш); 

танланган қадриятлар йўналишининг тадқиқот учун 
муҳимлигини аниқлаш; 

танланган қадрият йўналишига содиқлигини лекин баҳолаш; 

қадриятлар йўналишлари тизимини яратиш; 

қадриятларни 
ўзлаштиришга 
умумий 
тавсияларини 
тайёрлаш; 

қадриятлар йўналишларини тўла ўзлаштириш ва уларнинг 
таълим олувчи таълим - тарбиясида акс эттирилиши ва шу 
кабилар. 
КЎРСАТМА: 1. Илмий тадқиқот ишини олиб боришда уни 
нима учун олиб борилаётганлигини билиш ижодий фаолиятни 
самарадор бўлишига олиб келади ва бу тадқиқотчидаги ижодий 
фаолият янада маҳсулдор ишлашига туртки бўлади. 
2. Албатта қадрий натижада энг камида илмий маъруза ёки 
илмий мақола яратилишини ўйлаш керак, чунки кейинги барча 
илмий қадриятларга тегишли натижалар шулар асосида ташкил 
этилади. 

---

285