Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

402 - САВОЛ: ФОРМАЛЛАШ – БУ ҚАНДАЙ УСУЛ? 
ЖАВОБ: Формаллаш – бу усулда ҳодиса ва жараёнлар ма-
тематик белги ва қонунлар асосида формулаларда ифодаланади. 
Формаллаштириш математик абстракциялашнинг асоси ҳисоб-
ланади. У математик формулаларни ундан узоқлашган фанда ҳам 
қўллаш имконини беради. Бундай ҳолларда математик формула-
лардаги умумий қонуният сақланиб, қўшимча шарт-шароитлар 
ҳисобга олинади. Маслан, математик аппарат (формула) лардан 
деярли барча фанлар (тиббиёт, биология, иқтисодиёт, физика, 
география ва ҳ.к.) да фойдаланилади. 
КЎРСАТМА: 1. Формаллаш тадқиқот усулларининг тажриба - 
тадқиқот усулига таъсири бор. Бунга доимо эътибор бериш керак. 
2. Яратилган математик аппарат олдин учрамаган ва мате-
матиклар томонидан ўрганилмаган бўлиши керак. 
3. Яратилган математик аппаратларнинг амалиётга жорий 
этилиши замонавий компьютерлардан фойдаланиб оптимал 
ечимларни топишга ҳаракат қилиш керак. 
 
403 - САВОЛ: 
ФУНДАМЕНТАЛ ТАДҚИҚОТ – БУ ҚАН-
ДАЙ ТАДҚИҚОТ? 
ЖАВОБ: Фундаментал тадқиқот – бу муайян соҳа бўйича 
билимларни ривожлантириш ва улар асосида аниқ янги 
билимларни ҳосил қилишдир. 
Унинг мақсади табиат ва жамиятнинг янги қонунларини кашф 
қилиш, 
ҳодиса 
ва 
жараёнлар 
орасидаги 
алоқадорлик 
қонуниятларини очиш ҳамда янги назариялар яратиш. 
Фундаментал тадқиқотлар илмни ривожлантиришни ҳамда 
илм-фаннинг бевосита жамият тараққиётини тезлаштирувчи 
қудратли кучга эгалигини таъминлайди. 
КЎРСАТМА: 1. Сиз шуғулланаётган илмий тадқиқот иши жа-
мият қонунларини ва табиатдаги ҳодисалар моҳиятини, бизни 
ўраб турган муҳитни ривожлантиришга хизмат қиладиган бўлсин. 
2. Илмий тадқиқот ишида олган (эришган) натижангиз 
умумбашарий бўлишига ҳаракат қилинг ва сизнинг номингиз у 
орқали тарихда қолади. 

---

279