Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
357 - САВОЛ: 
ПЕДАГОГИК ЭКСПЕРИМЕНТ ОРҚАЛИ 
НИМАЛАР АНИҚЛАНАДИ? 
ЖАВОБ: Педагогик эксперимент ҳар қандай педагогик 
тадқиқотларнинг асосларидан бири бўлиб, унинг ёрдамида илмий 
фаразларнинг ишончлилиги текширилади, педагогик жараён-
ларнинг айрим элементлари ўртасидаги боғлиқ ва муносабатлар 
аниқланади. 
КЎРСАТМА: Илмий тадқиқот ишини олиб боришда 
эксперимент тадқиқотига тегишли назарий ва амалий аҳамиятга 
эга бўлган тадқиқот натижаларини (таҳлил натижаларини, метод, 
методология, усул, услубият, алгоритм, модель дастур ва ҳ.к.) ва 
шунга ўхшаш ишларни расмийлаштиришга қулай ҳолга келтириб 
қўйишдаги аҳамиятини доимо эътиборда тутиш керак. 

---

253 
 
358 - САВОЛ: 
ПРОГНОЗ ДЕГАНДА НИМАНИ ТУШУ-
НАСИЗ? 
ЖАВОБ: Прогноз – бу бирор бир ҳодисанинг келажакдаги 
ҳолати ҳақидаги илмий тадқиқотларига асосланган эҳтимолий 
мулоҳазадан иборат фикр. 
Прогноз қилиш асосан қуйидаги икки йўналишда олиб 
борилади: 
1. Табиий-илмий прогноз. Булар методологик, гидрологик, 
геологик, биологик, тиббий-биологик, илмий-техник, космологик, 
физик-химик ва шу каби башоратлар. 
2. Ижтимоий прогноз. Булар иқтисодий, психологик, педа-
гогик, социологик, сиёсий, технологик ва шу каби башоратлар. 
КЎРСАТМА: Илмий тадқиқот ишида “ақл – онг – фикр – ғоя 
– қараш – таълимот” тизим асосида фикр юритиш лозим. Бунга 
сабаб ундаги ҳар бир ҳолат ўзидан кейинги ҳолатга жой бўшатиб 
берганлигини аниқ билиш керак, чунки бу жой бўшатиб берган 
ҳолат ҳам ўз вақтида илмий бўлган, ундан истеъмолда фойдалана 
бошлаши билан ундаги илмийликни кейинги ҳолатга кўчирган 
бўлади. Булар педагогик тадқиқотлардаги кутилаётган натижага 
эришишни прогноз (башорат) қилишда ўта муҳим дидактик 
асослар бўла олади.