???? Mantiqan o'ylab, ortiqchasini chiqarib

Interfaza 3 bosqich : 
●G1-sintezdan oldingi davr 2n 2c => 46:46 
●S-sintez davri (reduplikatsiya) 2n 4c => 46:92 
●G2-sintezdan keyingi davri 2n 4c => 46:92 
Mitoz 4 bosqichdan iborat: 
○1. Prodaza 2n 4c => 46:92 
○2. Metofaza 2n 4c => 46:92 
○3. Anafaza 4n 4c => 92:92 
○4. Telofaza 2n 2c => 46:46 
 
 
🍀 O'simliklarning kelib chiqish markazlari 
 
Vavilov tuzgan markazlar ✅ 
1.Janubiy Osiyo tropik markazi. Tropik 
Hindiston,hindi-xitoy,janubiy xitoy janubiy 

---

 
22 
 
shatqiy osiyo orolari 50% madaniy o'simliklar 
sholi shakarqamish sabzavotlar vatani🌿 
 
2.Sharqiy osiyo markazi 
 Markaziy va sharqiy xitoy yaponiya tayvan 
orollari Koreya 20% madaniy o'simliklar soya 
tariq vatani🌿 
 
3.Janubiy g'arbiy osiyo markazi. 
Kichik osiyo O'rta osiyo Eron-Afg'oniston 
Shimoliy g'arbiy hindiston 14% madaniy 
o'simliklar bug'doy suli dukaklilar zig'ir sabzi🌿 
 
4.O'rta yer dengizi markazi. 
O'rta yer dengizi qirg'og'idagi mamlakatlar 11% 
madaniy o'simliklar karam qand lavlagi zaytun 
daraxti vatani🌿 
 
5.Abissiya(Efiopiya)markazi. 
Oq jo'xori arpa banan yovvoyi no'xat kofe 
daraxti vatani🌿 
 
6.Markaziy Amerika. 
Janubiy Meksika oshovoq loviya makkajo'xori 
qalampir g'o'za kakao daraxti vatani🌿 
 
7.Janubiy Amerika (And)markazi. 
Janubiy amerikaning g'arbiy sohili bo'ylab And 
tizmasi rayonining bir qismini o'z ichiga oladi 
kartoshka ananas tamaki vatani🌿 
 
 
OITV (OITS) 
  
OITV- orttirilgan immun tanqisligi virusi 
📌1983 -yilda Lui Montane tomonidan 
aniqlangan. Virus qon , limfa va orqa miya 
suyuqligida uchraydi. U ko'proq limfositlarni 
zararlaydi. Shu sababli bemor immun tizimi eng 
avval ishdan chiqadi. OITV rivojlanishiga ko'ra 
5 davrga bo'linadi:✅✅ 
 
🔰1. Inkubatsiya davri - 14 kundan 1 yilgacha 
davom etadi.✅✅ 
 
🔰2. O'tkir davr - 7-14 ba'zan 30 kun o'tgach 
namoyon bo'ladi. Istima, sovqotish, 
darmonsizlik, faringit, stomatit, toshma, ich 
ketishi kabi alomatlar kuzatiladi.✅✅ 
 
🔰3. Latentlik davri - 5-10 yil davom etadi. 
Limfa bezlari yiriklashuvi kuztiladi.✅✅ 
 
🔰4. OITSdan oldingi davr - 1 -2yil davom 
etadi. Stomatit, gerpes, kandidoz va til 
leykoplakiyasi takrorlanadi.✅✅ 
 
🔰5. Terminal davr - sil, meningit, gripp, 
salmonellyoz, saraton, limfoma, endmsefalit, 
toksoplazmoz va shu kabi infeksiyali va 
infeksiyasiz kasalliklar avj oladi. Bu 3 yil 
ko'pincha bir yil davom etadi. 
 
 
URUG'LANISH 
 
🛑 Urug'lanish ---- > Changchi va urug'chidagi 
jinsiy hujayralarning qo'shilish jarayoni 
hisoblanadi. 
 
➡�Changchi 2 qism 
🔴1. Changdon   
🔵2. Changchi ipi.  
 
➡�Changdonda yetilgan chang 2 qismdan 👇 
🔴1. Vegetativ   
🔵2. Generativ  
 
➡�Urug'chi 3 qismdan 
🔴1. Tumshuqcha   
🔵2 Ustuncha  
⚫�3. Tuguncha ( Tuxum hujayra , Markaziy 
hujayra )  
 
🔜Urug'lanish bir necha bosqichda ketadi. 
 
🔴1. Changning --- > Tumshuqchaga tushishi.  
🔵2. Chang ikki qismga bo'linishi ( Vegetativ , 
Generativ )  
�3. Vegetativ hujayra Tuguncha tomon nay 
hosil qilishi  
⚫�4. Generativ hujayra 2 ta spermiyni hosil 
qilishi  

---

 
23 
 
�5. Ushbu 2 ta spermiy Vegetativ hujayra hosil 
qilgan nay bo'ylab tugunchaga tushishi.  
⚪�6. Tugunchadagi hujayralar ( Markaziy , 
Tuxum ) bilan qo'shilishi.  
 
🔰 + tuxum hujayra = murtak  
🔰Spermiy + markaizy hujayra = endosperm  
 
🔜Murtak + endosperm = Urug' 
🔜Murtak= kurtakcha, poyacha, ildizcha, 
urug‘palla 
🔜Endosperm= o‘zida oziq modda 
(oqsil,yog‘,kraxmal) to‘plagan parenximatik 
hujayralar to‘plami 
 
 
HUJAYRANING KIMYOVIY TARKIBI🔖 
 
Hujayra tarkibiga jonsiz tabiatda uchraydigon 
kimyoviy elementlarning 70 ga yaqini uchraydi. 
Ular Biogen elementlar deb ataladi. 
Hujayra tarkibidagi Biogen elementlar : 
1. Makroelementlar ( 
C,O,H,N,Na,K,Ca,Cl,P,S,Fe va hokazo. ) ✅ 
2. Mikroelementlar 
( Zn,J,Co,Mn,Au,F,B va hokazo.) ✅ 
 
Biogen elementlarning 98 % ni : 
C , H , O , N tashkil etadi. 
 
Biogen elementlarning 1,9 % ni : 
P , S , K , Mg , Cl , Fe , Ca Na tashkil etadi.  
 
Biogen elementlarning 0,02 % ni : 
Zn , Cu , J , F , Co , Mo , B , Mn 
 
Na , K , Cl --- > Hujayra membranalari orqali 
turli xil moddalarni o'tkazishni taminlaydi. 
Hujayraning qo'zg'alishini taminlaydi. ✅ 
 
Ca va P --- > Suyak to'qimalarini hosil qilishda 
ishtirok etadi va mustaxkamligini taminlaydi. Ca 
+ qon hosil bo'lishida ishtirok etadi. ✅ 
 
Fe ( Temir ) --- > Qon tarkibidagi Gemoglobin 
tarkibiga kiradi. O'pkadan to'qimalarning 
kislorod tashishda ishtirok etadi. ✅ 
 
Mg ( Magniy ) --- > O'simlik hujayralarida 
fotosintezda ishtirok etuvchi pigment xlorofill 
tarkibiga kiradi. Hayvonlarda biologik 
katalizator tarkibida biokimyoviy reaksiyalarni 
tezlashtiradi. ✅ 
 
Mikroelementlar biologik faolligi yuqori bo'lgan 
moddalar ( Vitaminlar , fermentlar , garmonlar ) 
tarkibiga kiradi. 
 
J ( yod ) --- > Qalqonsimon bez ishlab 
chiqaradigon tiroksin garmoni tarkibiga kiradi. 
Yodning kamayishi Bez gipofunksiyasiga sabab 
bo'ladi va Buqoq rivojlanadi. ✅ 
 
Zn ( Rux ) --- > Jinsiy garmonlar funksiyasini 
kuchaytiradi. ✅ 
Co ( Kobalt ) --- > B12 vitamini tarkibiga kiradi 
va qon hosil bolishida ishtirok etadi✅ 
 
 
ZAMBURUGʻLAR VA LISHAYNIKLAR 
DUNYOSI 🍀