Низомий номидаги тошкент давлат педагогика

Биринчиси Мусиқий ривожлантиришни таъминлайди, яъни мусиқий 
эшитувни ўстириш, ҳаракатни мусиқага мослаш кўникмаларини 
шакллантириш, мусиқий билимларнинг ўзлаштириши; мусиқий ва мусиқий 
эшитувни ривожлантиришни таъминлайди, ҳаракатни мусиқага буйсундира 
олиш малакасини шакллантиради, мусиқий билимларни ўзлаштиришга 
ёрдам беради. 
Иккинчи йўналиш тўғри ҳаракат кўникмаларини ҳосил қилади: юриш 
(маршона, шахдам, тетик, хотиржам, спортча, тантанавор, кескин пружина 
юриш ва ҳоказо); қадам ташлаш (баланд, оёқ учида, кенг, юмшоқ, 
пружинали, хороводли ва ҳоказо); сакрашлар (енгил, ҳаракатчан); 
айланишлар; қўл ҳаракатлари (майин, оҳиста, ҳаракатчан); чапаклар (секин, 
қаттиқ, паст, баланд, қўл силтаб, бир-бирига яқин ушлаб туриб, сирғалувчи 
«ликопчалар», кафтларни яқин тутган ҳолда сирпанма ҳаракатлар); рақс 
элементлари (ўзбек халқ рақсларидан «ойна», «арқон», «елка учириш», 
«коптокни юқорига от», чапак ва ён томонга қўл ҳаракати, балл, полька, 
голоп, вальсга ўхшаш рақс элементлари ва ҳоказо.); оёқ учида айланиш, 
пружинали қадам билан сакрашнинг уйғунлиги; қўл ҳаракатлари (майин, 
кескин); турли ҳолатларда туриш ва ўзгартириш; буюмлар билан ҳаракат 
бажариш (копток, ленталар, байроқчалар билан) ни ўз ичига олади. 
Учинчи 
йўналиш 
ўқувчиларда 
тана 
ҳаракатларини 
бошқариш 
кўникмаларини шакллантиришга қаратилган; аниқ ва тез тўхташ, ҳаракатни 
ўзгартириш ва ҳоказо). 
Юқорида кўрсатиб ўтилган йўналишларни эътиборга олган ҳолда 
ўқитувчи дарсга тайёргарлик кўраётганида танлаётган асари мавзу 
жиҳатдан, ҳаракатланиш малакаси дарс мавзусига мос бўлиши, аниқ 
мусиқий-эшитув таасуротларни, мусиқий билимларни чуқурлаштирадиган 

---

132 
ва мустаҳкамлайдиган, ижрочилик малакаларини ривожлантирувчи бўлиши 
зарур. Дарс бошида ва ўрта қисмида қандай ҳаракатларни қўллаш мақсадга 
мувофиқ бўлиши ҳам алоҳида аҳамият касб этади. 
Болалар томонидан ҳаракатнинг сифатли ва аниқ бажарилиши 
мусиқий образнинг тушунишлари ҳамда ўқитувчининг асарни ифодали 
ижросига боғлиқдир. 
Ўқитувчи ўқув материалини ёддан билиши керак. Ҳаракат пайтида у 
ўқувчиларни кузатиши, кўриши ва хатоларини тузатиши зарур. Ўқувчи 
барча ҳаракатларни аввал ўзи кўрсатиб бериши зарур, айниқса 1-2 
синфларга. Чунки биргина тушунтириш билангина керакли натижага 
эришиб бўлмайди. Ҳаракатларни кўрсатиш мусиқага бўлган эмоционал 
жавоб қайтаришни кучайтиради.