Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

Boshlangʻich nuqtasi 
Vositalar 
Bozordagi faoliyatning 
maqsadlari 
Xaridorlarning, maqsadli 
guruhlarning ehtiyojlari, 
afzal koʻrgan narsalari 
Marketing sohasidagi 
tadqiqotlar (marketing-
miks) 
Xaridorlar ehtiyojlarini barqaror 
qondirish evaziga foyda olish 
2-chizma. Zamonaviy marketing konsepsiyasining chizmasi 
 
Qoʻyilgan  maqsadlarga  erishishda  firma  dastlab  oʻzining  resurs  potensialining  bozor 
imkoniyatlaridan kelib chiqishi kerak, yaʻni ishlab chiqarish, texnologiyalar darajasi, moliya, sotish 
kabi hal qiluvchi sohalarda oʻzining kuchli va kuchsiz tomonlarini hisobga olishi kerak. 
Oxirgi paytlarda marketing yordamida yechiladigan mdsalalarning murakkablashuvi sharoitida 
uning  baynalmilallashuvi  bilan  bogʻliq  boʻlgan  global  marketing  haqida  tobora  koʻproq  gapira 
boshladilar.  Bu  jarayon,  ayniqsa,  transmilliy  kompaniyalar  uchun  xosdir.  Ular  tomondan  bozor 
alohida  segmentlar  kabi  emas,  koʻproq  ehtiyojlarning  gomogenizasiyasi  jarayoni  va 
isteʻmolchilarning  mashhur  va  tanilgan  tovar  markalarini  olishga  juda  ishtiyoqmandligiga  koʻra 
yagona bozor sifatida qaraladi. Shuni taʻkidlash joizki, global marketing asosida innovasion tovarni 
ehtiyojlarni  qondirishning  standartlashgan  va  isteʻmolchilarning  keng  segmentlari  uchun  qulay  va 
arzon boʻlgan usuliga aylantirish gʻoyasi yotadi. 
Bozorning  globallashuvi  mamlakatlar  va  ayrim  hududlarning  oʻz  chegaralaridan  tashqarida 
faoliyat koʻrsatishga intilishiga aytiladi. Bu haqda savdoning liberallashuvi, investision toʻsiqlarning 
olib tashlanishi, erkin tadbirkorlikning paydo boʻlishi va boshqalar dalolat beradi. Yirik korxonalar 
doirasida  esa  globallashuv  ichki  bozor  chegaralaridan  chiqish  va  jahon  bozorini  oʻzlashtirishga 
umumiy yondashuvning shakllanishini bildiradi. Bularning hammasi shunday xulosaga olib keladiki, 
zamonaviy  marketing  yoʻnalishlari  va  tendensiyalari  korxona  darajasida  muvaffaqiyatli  amalga 
oshirish  uni  boshqarish  konsepsiyasi  sifatida  qabul  qilish,  funksiyalararo  koordinasiyaning 
rivojlanishi  va  qarorlarni  qabul  qilish,  korporativ  madaniyatni  takomillashtirish  boʻyicha 
funksiyalararo guruhlarning yaratilishini talab qiladi. 
Ishonchimiz  komilki,  marketing  kelajagi  aynan  ana  shu  konsepsiya  bilan  bogʻliq.  Baʻzi 
bozorlarda esa u allaqachon ustunlik qilmoqda. Dorilar, oʻyinchoqlar, oziq-ovqat mahsulotlari, sport 
jihozlari, kompyuterlar va boshqalarni ishlab chiqarishni misol sifatida keltirishimiz mumkin. 
Bundan buyon isteʻmolchilar bozorda uyushgan kuch tarzida namoyon boʻladilar. Bu esa tovar 
ishlab chiqaruvchilar faoliyatida ancha qiyinchiliklarga olib keladi. Konsyumerizm, qisqacha qilib 
aytganda,  isteʻmolchilarning  oʻz  huquqlarini  himoya  qilishi  yoʻlidagi  harakati  deb  tushuntiriladi. 
Bunda  isteʻmolchilarning  harakati  iqtisodiy  evolyusiyaning  mahsuli  sifatida,  ishlab  chiqaruvchilar 
iqtisodiyotidan isteʻmolchilar iqtisodiyotiga, sotuvchilar bozoridan xaridorlar bozoriga oʻtish sifatida 
qaraladi. Konsyumerizm marketing konsepsiyasiga ishonchsizlik bildirmaydi, balki uning amaliyotda 
real tadbiq etilishini talab qiladi. 
Tabiiy resurslarning cheklanganligani anglab olish va isteʻmol va marketingning atrof-muhitga 
taʻsiridan  tashvishlanishni  ifodalovchi  environmentalistik  harakat  rivojlanib  bormoqda.  Shu  bilan 
birga ekologik muammolarga eʻtibor kuchaymoqda. Ekologiya firma tashqi muhitining omili sifatida 
qaralmoqda.  «Yashil  marketing»  harakati  rivojlanmoqda,  bu  esa  ekologik  jihatdan  toza  boʻlgan 
mahsulotni ishlab chiqarishni kengaytirishga koʻmaklashadi.