Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

1-chizma. “Tadbirkor-isteʻmolchi” bozori munosabatlarida marketingning oʻrni. 
 
Bu chizma maʻlumotlarida koʻrsatilganidek, marketing bozor toʻgʻrisida maʻlumotlar berish, 
ishlab  chiqarish  dasturini  tayyorlash  va  talabni  bashorat  qilish  orqali  tadbirkorga  isteʻmolchilar 
talabini qondirishda muhim vosita boʻlib xizmat qiladi. 
 
2.  Marketingni vujudga kelishi va rivojlanishining asosiy bosqichlari. 
 
Dunyo  amaliyotida  marketing  birdaniga  paydo  boʻlgan  emas.  Bu  –  ishlab  chiqarish  va 
sotishning  maqsadi,  vazifalari  va  rivojlanish  uslublariga  menedjerlarning  koʻp  yillik  evolyusion 
qarashlari natijasidir. Masalan, qadim-qadim zamonlarda etikdoʻz ustaxonasining peshtogʻiga bir juft 
taʻmirlangan  etikni  osib  qoʻyib,  marketing  atamasi  va  marketing  konsepsiyasi  keyinchalik  paydo 
boʻlganligiga qaramasdan, bozorga tovar siljitishning ayrim usullaridan foydalangan. 
Mashhur iqtisodchi Adam Smit XVIII asrning ikkinchi yarimidayoq oʻzining «Jamiyat boyligi» 
nomli kitobida ishlab chiqaruvchining isteʻmolchining talabini qondirishdan boshqa qaygʻusi yoʻqdir 
- deb yozgan edi. 
Marketing  tadqiqotlari  AQShda  boshlanib  oʻtgan  asrning  80-yilaridan  boshlangan.  Avvalo 
marketing u  yoki bu mahsulotga boʻlgan talabni  oʻrganishdan boshlangan. Keyinchalik marketing 
tadqiqotlari  qanday  mahsulot  ishlab  chiqarish,  ishlab  chiqarishni  tashkil  qilish  masalalariga 
bagʻishlandi. 
XX  asrning  50-yillaridan  marketing  fani  oliy  bilimgohlarda  oʻqitila  boshlandi.  Marketing 
sohasida mutaxassislarga boʻlgan talab ham shu yillardan oshib bordi. 
Oliy bilimgohlarda marketing mutaxassislarini tayyorlash boshlandi. 50-yillarning oʻrtalaridan 
boshlab marketing tadqiqotlari isteʻmolchilarni oʻrganish, ularning bozorlardagi xatti harakatlarini 
tahlil  qilish,  tovar  oborotining  hajmini  tahlil  qilish,  reklama  faoliyatini  tadqiq  qilish,  tovarlarning 
bozordagi harakatining eng samarali usulini aniqlash, talab va taklif munosabatlariga qarab narxni 
oʻzgartirish masalalariga bagʻishlanadi. 
60-yillardan  boshlab  reklama  faoliyatini  rivojlantirish,  firma,  kompaniya,  tovarlarning 
raqobatbardoshligini oshirishga qaratilgan tadqiqotlar avj oldi. Ilmiy izlanishlar natijasi tezlik bilan 
amaliyotga joriy qilina boshlandi. Yirik firma va kompaniyalar oʻz tarkiblarida marketing xizmatini