M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

Shoshilinch holat:
 
1.  Bolani  gorizontal  oyoqlarini  biroz  ko‘targan  holda 
yotqizib,  yoqasi  yechiladi,  tanani  siqib  turgan  kiyimlarini 
yechish. 
 
2. Toza havo olishini ta’minlash.
 
3. Reflektor ta’sirlardan foydalanish:
 
– yuzga suv sepish yoki ho‘l sochiq bilan yonoqlarga urish;
 
– nashatir spirti hidlatish.
 
4. Bu holatdan chiqqandan so‘ng ichishga issiq shirin choy 
berish.
 
5.  Simptomatikasi  bo‘yicha  medikamentoz  yordamini 
ko‘rsatish.
 
Hamshiralik parvarishi:
 
1. Qon aylanish holatini tez tiklash, 1-4 punkt 
«Shoshilinch 
yordam
» da ko‘rsatilgan hamshiralik parvarishi kabi o‘tkaziladi.
 
2. Puls va hushni nazorat qilish.
 
3. Maksimal qulay sharoit yaratish va tinchlikni ta’minlash.
 
4. Tozalikni ta’minlab infeksiyani oldini olish.
 
5.  Bola  va  uning  oilasi  bilan  tibbiy-psixologik  ishlar  olib 
borish.
 
Kollaps – hayotga xavf soluvchi o‘tkir tomir yetishmovchiligi 
bo‘lib,  tomirlar  tonusining  birdan  pasayishi,  aylanib  yuruvchi 
qon  hajmining  kamayishi,  miya  gipoksiyasi  belgilari,  hayot 
uchun muhim funksiyalarning yo‘qolishi bilan xarakterlanadi.
 
Sababi  o‘tkir  yuqumli  kasalliklarning  (ichak  infeksiyasi, 
gripp, O‘RVI, zotiljam, pielonefrit, angina va b.) og‘ir kechishi.
 
1. 
O‘tkir buyrak usti bezi yetishmovchiligi.
 
2. 
Gipotenziv moddalar dozasini oshirib yuborish.
 
3. 
Ko‘p qon yo‘qotish.
 
4. 
Og‘ir jarohatlar.
 
Kasallikning belgilari avj olish davrida rivojlanadi va bemor 
umumiy  ahvolining  progressiv  yomonlashishi  bilan  xarakter-
lanadi.  Ko‘pincha  kollapsda  quyidagi  b
еlgilаr  kuzatiladi:  bola 
qo‘zg‘aluvchanligi, 
mushaklar 
tonusining 
oshishi, 
teri 
qoplamlarining oqarishi va marmarsimon tus olishi, oyoq-qo‘l 

---

 
267 
barmoqlarining  sovqotishi,  sovuq  yopishqoq  terlash,  tez-tez 
ipsimon puls, taxikardiya, AB tushib ketishi.