M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

 
Gipoglikemik koma
 
 
Qonda  glukoza  miqdorining  qisman  yoki  birdaniga 
kamayishi  natijasida  bosh  miyaning  glukoza  va  kislorod  bilan 
ta’minlanishining buzilishi.
 
Qandli diabetda gipoglikemiyaning asosiy sabablari :
 
1. Ovqat miqdorining kamligi.
 
2. Jismoniy zo‘riqish.
 
3. Insulin dozasini oshirib yuborish.
 
4. Alkogol iste’mol qilish.
 
Gipoglikemiyaning diabetdan tashqari sabablari:
 

---

 
274 
1. Buyrak yetishmovchiligi.
 
2. Jigar yetishmovchiligi.
 
3.  Uglevod  metabolizmi  fermentlarining  nuqsoni  (glikoge-
nozlar, galaktozemiya, fruktoza ko‘tara olmaslik).
 
4. Buyrak usti bezi gipofunksiyasi.
 
5.  O‘sish  gormoni  yetishmasligi  (ko‘pincha  gipofizar  na-
nizm).
 
Birinchi kompensator simptomlar namoyon bo‘ladi: bezov-
talik, agressivlik, kuchli qorin ochishi, ko‘ngil aynishi, gipersa-
livatsiya,  qaltirash,  sovuq  ter  bosishi,  taxikardiya,  qorinda 
og‘riq, diareya, ko‘p siyish.
 
Keyinchalik  neyroglikopenik  simptomatika  qo‘shiladi: 
asteniya, bosh og‘rishi, diqqat buzilishi, qo‘rquv hissi, gallyusti-
natsiyalar, nutq va ko‘rish buzilishi, dezorientatsiya, amneziya, 
hushning buzilishi, falajlikka almashinuvchi talvasalar, koma.
 
Gipoglikemik  koma  tez  rivojlanadi,  har  doim  3  ta  belgisi 
bo‘ladi:  hushdan  ketish,  mushaklar  gipertonusi,  talvasalar. 
Diagnoz labaratoriya ko‘rsatmalariga asoslanadi.
 
Shoshilinch yordam:
 
1. Bemorga shirin choy, murabbo, asal yoki shirin pechenelar 
berish.
 
2. Darhol somatik bo‘limga yotqizish.
 
3. Vena o‘zaniga tushish.
 
4. Yuqori  nafas  yo‘llari  o‘tkazuvchanligini  ta’minlash, 
oksigeno-terapiya.
 
5. Tahlil uchun qon, siydikni to‘g‘ri olish.
 
6. Shifokor ko‘rsatmalarini bajarish.
 
Hamshiralik  parvarishi:  bemor  va  uning  oilasi  bilan  tibbiy-
profilaktik  ishlar  olib  borish,  bola  uchun  yetarlicha  qulay 
sharoit yaratish.