M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

Tomir yetishmovchiligi – qon aylanishi buzilishi natijasida 
kelib chiqadi
 
 
Obmorok  –  mushak  tonusining  yo‘qolishi,  miyada  qon 
aylanishi buzilishi natijasida qisqa vaqt hushni yo‘qotish.
 
Sababi.
 
1. Tomirlarni nerv regulatsiyasini buzilishi: 
 
vazovagal,  ortostatik,  reflektor,  vaziyatli,  giperventelatsion 
sindromda;
 
2. Kardiogen: bradiaritmiyalar, taxiaritmiyalar, yurak va yirik 
qon tomirlardagi qon oqimiga mexanik ta’sir qilishi. 
 
3. Gipoglikemik holatlar. 
 
4. Serebravaskulyar va b. 
 
Olib  keluvchi  omillar:  kuchli  ruhiy  ta’sirlar  (ta’sirlanish, 
qo‘rqish, kuchli og‘riq, issiq yoki oftob urishi, stresslar va b.). 
 
Kasallikning  belgilari:  noqulaylik  hissi,  ko‘ngil  aynishi, 
esnash,  ko‘p  terlash,  oyoqlarda  holsizlik,  ko‘z  oldi  qoron-
g‘ilashuvi,  quloqda  shovqin,  bosh  aylanishi,  oyoq-qo‘llar 
uvishishi,  mushak  tonusi  birdan  pasayishi,  teri  oqargan, 
qorachiqlar kengaygan, puls kuchsiz to‘liq, AB pasaygan, yurak 
tonlari  bo‘g‘iqlashgan,  nafas  yuzaki. Agar  bola o‘tirishga  yoki 

---

 
266 
yotishga ulgurgan bo‘lsa organizmni ortostatik holatini bartaraf 
qilish  mumkin,  eshitmaslik,  esnash,  ko‘ngil  aynishi  holatlari 
bilan  chegaralanadi.  Chuqur  obmorok  qisqa  vaqtli  tonik 
talvasalar bilan birga kuzatilishi mumkin.