Ўзбекистон республикaси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Иссиқ цех. Иссиқ цехда маҳсулотлар ва ярим тайёр маҳсулотларга 
иссиқлик таъсирида ишлов берилади, суюқ, таомлар, шўрвалар, соус, 
гарнир, иккинчи таомлар, кулинария маҳсулотлари тайёрланади. Иссиқ 
цехга ҳамма тайёрлаш цехларидан ярим тайёр маҳсулотлар юборилади. 
Шунинг учун иссиқ цех бошқа салқин цехларга яқин жойлаштирилади, 
таом тарқатиш жойи, идиш-товоқлар ювиладиган хона ёнида бўлади. 
Овқатланиш корхоналари заллари бинонинг турли қаватларида 
жойлашган бўлса, иссиқ цех энг катта зал бўлган қаватда жойлашади, 
бошқа залларга таомлар юк ташувчи лифтларда ташилади. Иссиқ, цех 
ишини ташкил қилишда энг муҳими ходимларни айрим таомлар 
тайёрлашга ихтисослаштиришдир. Биринчи ва иккинчи таомлар 
тайёрлаш кенг тарқалгандир. Буни эътиборга олиш керак. Иссиқ цех 
иши бошқа ишлаб чиқариш булимларидеқ, иш жойини тўғри 
танлашга, тегишли анжомлар билан тўла таъминланишига боғлиқ. 
Катта ташкилотлар биринчи ва иккинчи таомлар, соус, гарнирлар 
тайёрлаш учун технологик линиялар билан жиҳозланади. Жихозларни 
учта паралел линияли қилинади: цехнинг ўрта қисмидаги бир линияга 
иссиқлик анжомлари урнатилади. Унинг хар икки томонига 
маҳсулотларни пишириб бериш учун тайёрлайдиган иш жойлари
бўлади. Махсус жихозланган линияда биринчи, иккинчи таомлар, соус, 
гарнирлар учун маҳсулот тайёрланади. Иссиқ цехда жихозларнинг 
асосий турлари - плиталар, қозонлар, қовурадиган электр товалар, 
ишлаб чиқариш столи, стеллажлар бўлади. 40—60 ўринли кичик 
ресторанларда буғ ва иссиқ ҳаво билан таом тайёрлаш усуллари ҳам 
мавжуд. Ўзбекистонда манти, тандир кабоблар шу усулда тайёрланади. 
Бунда маҳсулотнинг фойдали элементлари деярли йўқолмайди. 
Иссиқ цех ишини VI даражали ошпаз бошқаради, у технологик 
жараенларни ташкил қилиш, таомнинг сифати, қанча маҳсулот 
ишлатилганлиги бўйича масъул шахс хисобланади. Ошпаз буюртма ва 
банкет таомларини тайёрлайди. Бу ошпазлар бригадасида иккинчи 
таомлар тайёрлаш учун масъул бўлган. V—VI даражали бир неча ош-

---

43 
паз ишлайди. Бригадир булар жумласига кирмайди. 
ХУЛОСА. 
Ушбу мавзуда УОК ларининг турлари ва уларни тоифалари
ҳақида батафсил маълумот берилган. Меҳмонхоналарда, аэропорт, 
темир йул вокзалида жойлашган умумий овқатланиш шохобчалари
туристларга шу жумладан хорижий туристларга хизмат қилишда
етакчи ўринга эга. Бу ерларда хизмат қилувчи ходимларнинг
ишини тўғри ва изчил ташкил қилиши келган меҳмонлар
қайфиятини қўтаради. Умумий овқатланиш ходимлари фаолиятига
бериладиган баҳо хизмат қилиш маданиятининг юксаклигига
боғлиқ. Бу мавзунинг асосий мақсади умумий овқатланиш
ташкилоти мижозларни эхтиежини озиқ-овқат маҳсулотлари билан
қондиришгина эмас, балқи таомларнинг биологик қийматини ошириш,
таъмини, мазасини кўтариш, ассортиментини кенгайтириш лозим. 
Ресторан , қаҳвахона ва барларда олий даражада хизмат кўрсатилади
ва келувчиларнинг дам олишлари учун ҳамма қулайликлар яратилиб
берилади. Туризм соҳасини ўрганаётган талабаларни 
Республикамизда ёки ер куррасининг исталган нуқтасининг туризм 
объектларида фаолият юритишларида ўз сохасининг усталари бўлиб
етишишларида ушбу қўлланма асқотади деган фикрдаман.