K I m y o ki my oga oi d atama lar etimilo gi ya si

Ekzo- va endo- 
 
Yunon tilidan kelib chiqqan bu ikki old qo‘shimchani siz hammadan ham ko‘ra ko‘proq 
«ekzotermik»  va  «endotermik»  reaksiyalar  tushunchalari  orqali  yaxshi  eslasangiz  kerak. 
Bularning ma’nosi mos ravishda,  yunoncha exo-  «tashqi» va endon -  «ichki» degan so‘zlar 
bilan  bog‘liq.  Bu  old  qo‘shimcha  va  terminlarni  ilk  marotaba  1865-yilda  fransuz  kimyogari 
Marsel  Bertlo  (1827-1907)  qo‘llagan.  Shuningdek,  bu  old  qo‘shimchalarni  «ekzosayyora», 
«ekzobiologiya»,  «endokrin  bezlari»,  «endoskop»,  «endokard»  singari  terminlarda  ham 
uchratish mumkin.  
Epi- 
 
Bu old qo‘shimcha nimaningdir shu yaqin atrofda, yonginasida ekanini ifodalash uchun 
qo‘llanadigan  terminlar  tarkibida  bo‘ladi.  Yunoncha  epi-  old  qo‘shimchasi  so‘zi  xuddi  shu 
ma’nolarni bergan. Bu old qo‘shimcha bilan boshlanadigan terminlarga misol qilib «episentr», 
«epidermis»,  «epigraf»,  «epilog»  singarilarni  keltirish  mumkin.  Kimyoda  esa,  bu 
monosaxaridlar molekulasining muayyan konfiguratsiyasini anglatishi ham mumkin. Masalan, 
epikamfora,  epiandrosteron,  epixlorgidrin,  epixinin  va  ho  kazo.  Shuningdek,  epimer, 
epitaksiya, epoksid singari, kimyoga oid terminlarda ham bu old qo‘shimchaga duch kelamiz.